بسیاری از افراد سعی می‌کنند تا علائم خشکی چشم را با مصرف روغن ماهی، چه به عنوان مکمل یا با خوردن ماهی چرب، درمان کنند. روغن ماهی حاوی اسیدهای چرب امگا 3 است و تحقیقات نشان داده است فواید کلی برای سلامتی دارد. با این حال، تعیین اینکه آیا امگا 3 می‌تواند به طور خاص به درمان خشکی چشم کمک کند، نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.
شواهدی وجود دارد که نشان میدهد روغن ماهی ممکن است برای مدیریت خشکی چشم مفید باشد. بعضی از افراد روغن ماهی را به عنوان مکمل، چه به صورت کپسول یا مایع مصرف می‌کنند. بعضی دیگر نیز با خوردن ماهی‌هایی مانند سالمون، قزل آلا و تن، از فواید روغن ماهی بهره‌مند می‌شوند.
در این مقاله به بررسی این موضوع می‌پردازیم که آیا مصرف روغن ماهی، روش درمانی موثر و ایمن برای خشکی چشم است یا خیر. پس تا انتها آن را بخوانید.
فواید روغن ماهی
روغن ماهی حاوی اسیدهای چرب امگا 3 دوکوزاهگزانوئیک اسید (DHA) و ایکوزاپنتانوئیک اسید (EPA) است. براساس پژوهش‌های انجام شده DHA برای عملکرد مناسب مغز و چشم مهم است. البته هنوز هم محققان در حال بررسی این موضوع هستند که آیا اسیدهای چرب امگا 3 می‌توانند به درمان بیماری‌هایی که بر مغز و چشم تأثیر می‌گذارند، کمک کند یا خیر.
طبق گفته آکادمی چشم پزشکی آمریکا (AAO)، روغن‌های امگا 3 می‌تواند عملکرد غدد میبومین را بهبود بخشند. غدد میبومین لایه روغنی را در اشک تولید می‌کنند. مشکلات مربوط به لایه روغنی اشک می‌تواند منجر به خشکی چشم شود، زیرا لایه روغنی از تبخیر لایه آب اشک جلوگیری می‌کند و چشم را هیدراته نگه می‌دارد. AAO همچنین بیان می‌کند که امگا 3 موجود در روغن ماهی التهاب را کاهش میدهد. التهاب پلک‌ها یا سطح جلوی چشم ممکن است خشکی چشم را بدتر کند، بنابراین روغن ماهی این علائم را بهبود می‌بخشد.
بهترین روغن ماهی برای بهبود خشکی چشم چیست؟
می‌توان روغن ماهی را به عنوان مکمل، چه به صورت کپسول یا به صورت مایع مصرف کرد. همچنین روغن ماهی را می‌توان از طریق خوردن ماهی سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 مصرف کرد، ماهی‌هایی مانند:ماهی سالمون، ساردین، شاه ماهی، ماهی تن آلباکور، ماهی خال مخالی و قزل آلا
مقایسه روغن ماهی و روغن بذر کتان
روغن بذر کتان نیز حاوی امگا 3 به نام اسید آلفا لینولنیک (ALA) است. روغن بذر کتان فقط حاوی ALA است و نه EPA یا DHA. کبد ALA را به EPA و DHA تبدیل می‌کند. با توجه به منبع مورد اعتماد مؤسسه ملی بهداشت (NIH)، بدن تنها قادر است ALA را به 15 درصد EPA و DHA تبدیل کند. NIH توصیه می‌کند که مصرف EPA و DHA از طریق منابع غذایی یا مکمل‌ها تنها راه برای افزایش سطح اسیدهای چرب در بدن است.
اگر مردم مایل به مصرف هیچ نوع ماهی نیستند، ممکن است مکمل امگا 3 مشتق شده از جلبک را انتخاب کنند. طبق گفته NIH، روغن جلبک حدود 100 تا 300 میلی گرم (میلی گرم) DHA را فراهم می‌کند و ممکن است حاوی مقداری EPA نیز باشد. روغن جلبک ممکن است مقدار DHA مشابهی با خوردن ماهی قزل آلا پخته را در اختیار بدن قرار دهد.
فواید روغن ماهی برای خشکی چشم
مطالعه‌ای در سال 2016 به بررسی اثرات EPA و DHA روی خشکی چشم در 105 نفر در طول 12 هفته پرداخت. این مطالعه نشان داد که مکمل EPA و DHA در مقایسه با دارونما اسید لینولئیک منجر به بهبود قابل توجهی در علائم خشکی چشم می‌شود. تحقیقات دیگر نیز نشان میدهد که امگا 3 موجود در ماهی می‌تواند به تسکین خشکی چشم کمک کند. در مطالعه‌ای که روی 32470 زن انجام شد، پژوهشگران دریافتند که زنانی که 5 تا 6 وعده ماهی تن در هفته مصرف می‌کردند، 66 درصد کاهش در بیماری خشکی چشم نسبت به زنانی که 2 وعده در هفته یا کمتر مصرف می‌کردند، مشاهده شد. همچنین با توجه به گزارش AAO، امگا 3 ممکن است به کاهش خطر رشد غیرطبیعی عروق خونی کمک کند، که در مشکلات شبکیه مانند دژنراسیون ماکولا مرتبط با افزایش سن ظاهر می‌شود.
با این حال، مطالعه‌ای از NIH در سال 2018 نشان داد که مکمل‌های امگا 3 برای درمان علائم خشکی مزمن چشم مؤثرتر از دارونماها نیستند. این مطالعه شامل 535 شرکت کننده بود که به مدت حداقل 6 ماه خشکی چشم متوسط تا شدید را تجربه کرده بودند. در گروه امگا 3، 349 شرکت کننده 2000 میلی گرم EPA و 1000 میلی گرم DHA دریافت کردند. طبق این مطالعه، این دوز بالاترین مقداری بود که محققان در آزمایشی برای درمان بیماری خشکی چشم استفاده کردند. در گروه دارونما، 186 نفر روغن زیتون را در کپسول‌های مشابه امگا 3 دریافت کردند. نتایج این مطالعه نشان داد که تفاوت قابل توجهی در بهبود علائم خشکی چشم بین دو گروه ظاهر نشد.
خطرات و عوارض روغن ماهی
روغن ماهی ممکن است برای افراد خاصی خطراتی داشته باشد. اگر افراد وارفارین یا سایر داروهای رقیق کننده خون مصرف می‌کنند، قبل از مصرف مکمل‌های امگا 3 باید با پزشک مشورت کنند. زیرا روغن ماهی ممکن است با این داروها تداخل داشته باشد و بر لخته شدن خون تأثیر بگذارد. کودکان و افراد باردار یا شیرده نیز باید قبل از مصرف روغن ماهی یا خوردن انواع خاصی از ماهی، با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مشورت کند. زیرا بعضی از ماهی‌ها حاوی مقادیر بالایی از جیوه هستند.
با توجه به منبع مورد اعتماد انجمن قلب آمریکا (AHA)، ماهی‌هایی که حاوی سطوح بالایی از جیوه هستند؛ عبارتند از: کوسه، اره ماهی، شاه ماهی، خال مخالی، کاشی ماهی و ماهی‌های با سطوح پایین جیوه، عبارتند از: میگو، کنسرو ماهی تن سبک، ماهی سالمون و گربه ماهی
دوز مصرفی ماهی‌ها چقدر باید باشد؟
منبع معتبر AHAT توصیه می‌کند که افراد حداقل 2 وعده ماهی چرب در هفته بخورند. یک وعده 3.5 اونس ماهی پخته یا ¾ فنجان ماهی پرک است. با توجه به منبع NIH، مصرف طولانی مدت تا 5 گرم (گرم) در روز ترکیبی EPA و DHA بی‌خطر به نظر می‌رسد. سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) مصرف بیش از 3 گرم در روز از EPA و DHA ترکیبی و حداکثر 2 گرم از مکمل‌ها را توصیه نمی‌کند.
اگر مصرف دوزهای بالایی مانند 900 میلی‌گرم EPA و 600 میلی‌گرم DHA در روز برای چند هفته، ممکن است واکنش‌های التهابی در بدن را سرکوب کرده و عملکرد سیستم ایمنی را کاهش دهد. تاکنون، تحقیقات در مورد اینکه آیا روغن ماهی می‌تواند به درمان یا پیشگیری از علائم خشکی چشم کمک کند، قطعی نیست.
برخی تحقیقات نشان می دهد که افزایش مصرف امگا 3 می‌تواند به بهبود علائم خشکی چشم کمک کند. تحقیقات دیگر هیچ تفاوت معناداری بین روغن ماهی و دارونما در بهبود علائم خشکی چشم نشان نداد. محققان هنوز باید مطالعات بیشتری را برای یافتن شواهد ثابتی مبنی بر اینکه آیا روغن ماهی می‌تواند به درمان خشکی چشم کمک کند، انجام دهند.
امگا 3 و چشمان ما
در سیستم بینایی ما، هم DHA و هم EPA عملکرد غدد میبومین چشم را بهبود می‌بخشند که روغن مورد نیاز برای اشک را تولید می‌کند. این اسیدهای چرب همچنین التهاب را کاهش می دهند و در افرادی که دژنراسیون ماکولا مرتبط با سن و سایر بیماری های شبکیه دارند، می‌توانند رشد رگ‌های خونی غیرطبیعی را کاهش دهند.
بنابراین، آیا این جمله به این معناست که باید مکمل اسید چرب امگا 3 مصرف کنید؟ بله مکمل روغن ماهی ممکن است به تسکین خشکی چشم کمک کند، به خصوص اگر التهاب علت اصلی آن باشد. مطالعه‌ای روی 32000 زن نشان داد که افرادی که امگا 3 خود را از ماهی مصرف می‌کردند، 17 درصد کمتر از زنانی که غذاهای دریایی مصرف می‌کردند یا غذای دریایی کم مصرف می‌کردند، خطر خشکی چشم داشتند. اما مطالعه‌ای بزرگ از موسسه ملی چشم (NEI) نشان داد که مکمل‌های روغن ماهی در تسکین خشکی چشم بهتر از یک دارونما نیستند.
با این اوصاف، چشم پزشک شما بهترین فردی است که می‌توانید با او در مورد اینکه آیا باید خشکی چشم را با مکمل روغن ماهی یا درمان دیگری درمان کنید یا خیر مشورت کنید. او می‌تواند به شما کمک کند تا علت اصلی مشکلات خشکی چشم خود را درک کنید و درمان مناسب را برای شما توصیه کند.