متخصصان برای مراقبت از بهداشت فردی، شستن مداوم دست‌ها و افزایش استفاده از ضدعفونی‌کننده‌ها را برای از بین بردن میکروب‌های آسیب زا توصیه می‌کنند. با اینکه ضدعفونی کننده دست راحت‌تر از شستشوی آن با صابون یا مایع دستشویی است، اما حاوی مواد شیمیایی است که می‌تواند خطرناک باشد، به خصوص اگر با چشم ها تماس داشته باشد. بسیاری از ضدعفونی‌کننده های دست حاوی غلظت بالایی از اتانول هستند و این ماده‌ای شیمیایی به اندازه ای قوی است که می‌توانند سلول‌های قرنیه، سطح شفاف جلویی چشم را از بین ببرد.
اگر مقدار کمی از ضدعفونی کننده وارد چشم شود، اغلب می‌تواند با اشک طبیعی شسته شود. اما اگر میزان زیادی ضدعفونی کننده دست با چشم تماس پیدا کند، درمان بیشتری مورد نیاز است - مانند شستشوی چشم با آب ولرم و سایر درمان‌های اورژانسی.
اگر ضدعفونی کننده دست به چشمانتان رفت، چه باید کنید؟
اگر ضدعفونی کننده دست (یا یک ماده تحریک کننده شیمیایی دیگر) وارد چشم شما شد، مهم است که آن را به سرعت و ایمن خارج کنید. همچنین باید در مقابل میل به مالیدن چشم هایتان مقاومت کنید، زیرا این امر می‌تواند باعث تحریک بیشتر و انتشار مواد شیمیایی در اطراف چشم شود. اولین قدم برای شستشوی ضدعفونی کننده دست از چشم، رقیق کردن مواد شیمیایی است. شستشوی چشم(های) آسیب دیده باید به موقع انجام شود.
مراحل شستشوی ایمن چشم ها
اگر هنوز روی دست‌هایتان ضدعفونی کننده وجود دارد، سریعاً آن‌ها را با آب و صابون بشویید.
اگر از لنزهای تماسی استفاده می کنید، فوراً آن‌ها را بیرون بیاورید.
چشم آسیب دیده را به مدت 10 تا 15 دقیقه زیر آب ولرم قرار دهید و در حین جاری شدن آب به سرعت پلک بزنید.
اگر فقط یک چشم تحت تأثیر قرار گرفته است، سر خود را در جهت چشم آسیب دیده خم کنید.
به آرامی چشم را با یک حوله تمیز خشک کنید.
در صورت باقی ماندن هرگونه تحریک خفیف، می‌توانید از اشک طبیعی برای تسکین استفاده کنید. آب لوله کشی مورد استفاده برای شستشو نیز ممکن است باعث تحریک و خشکی چشم شود. اگر همچنان درد، قرمزی یا سایر تحریکات جدی را تجربه می‌کنید، فوراً با چشم پزشک تماس بگیرید.
علائمی که نشان می‌دهد ضدعفونی کننده دست وارد چشم شما شده است
هنگامیکه ضدعفونی کننده دست با چشم شما تماس پیدا میکند، احتمالاً بلافاصله احساس سوزش خواهید کرد. ممکن است علائم دیگری را تجربه کنید که نشان می‌دهد الکل در چشمانتان به طور همزمان یا مدت کوتاهی پس از واکنش وجود دارد. این علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- سوزش یا سوزش
- سرخی
- درد و سوزش چشم در چشم
- تاری دید
- حساسیت به نور
بسته به اینکه کدام قسمت از چشم تحت تأثیر قرار گرفته است، علائم ممکن است شدیدتر باشد. اگر ضدعفونی کننده دست با قرنیه (لایه شفافی که جلوی چشم را می‌پوشاند) یا ملتحمه (بافتی که پلک‌ها و قسمت سفید چشم را می‌پوشاند) تماس پیدا کند، سوزش ممکن است شدیدتر باشد و مشکلات بیشتری ایجاد کند.
اگر ماده‌ای شیمیایی یا محرک از هر نوع وارد چشم شود، مهم است که آن را تا حد امکان سریع و با دقت خارج کنید. مواردی که در آن مقدار بیشتری از محرک خاص با چشم تماس داشته باشد - یا اگر این ماده شیمیایی برای مدت طولانی در چشم بماند - ممکن است منجر به عوارض بیشتر مانند عفونت، آسیب شیمیایی چشم یا حتی نابینایی شود.
چه زمانی به چشم پزشک مراجعه کنیم
آیا پس از شستشوی مناسب چشم‌ها همچنان سوزش را تجربه می‌کنید؟ بسته به مقدار ضدعفونی کننده دست که چشم شما در معرض آن قرار گرفته است (یا مدت زمانی که در معرض آن قرار گرفته است)، اثرات این محرک ممکن است شدید باشد.
در صورت بروز تغییرات یا از دست دادن بینایی، در صورت تداوم تحریک یا بروز علائم اضافی، آسیب چشم - به ویژه قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی - باید به عنوان یک اورژانس در نظر گرفته شود.
آیا ضدعفونی کننده دست می‌تواند آسیب شدیدی به چشم وارد کند؟
اکثر موارد صدمات چشمی ناشی از ضدعفونی کننده دست، تا زمانی که به موقع و به درستی درمان شوند، آسیب دائمی ایجاد نمی‌کنند. این بدان معنا نیست که قرار دادن ضد عفونی کننده دست در چشم شما خطرناک نیست.
لازم به ذکر است که کودکان بیشتر از بزرگسالان در معرض آسیب های چشمی ناشی از ضدعفونی کننده دست هستند. این موضوع تا حدی به این دلیل است که بسیاری از دستگاه‌های ضدعفونی کننده دست در مکان‌های عمومی در سطح چشم کودکان قرار دارند. علاوه بر این، استفاده صحیح از برخی بطری های ضدعفونی کننده دست ممکن است برای کودکان بسیار دشوار باشد، که می‌تواند باعث بروز حوادثی مانند فرو رفتن مقداری از محصول در چشم شود.
مطالعه ای که توسط JAMA Ophthalmology انجام شد نشان داد که قرار گرفتن چشم کودکان در معرض ضدعفونی کننده دست در یک دوره پنج ماهه در سال 2020 هفت برابر بیشتر از سال 2019 بوده است. قرار گرفتن در معرض همچنین در این بازه زمانی شدیدتر بود و برای بسیاری از افراد نیاز به درمان فوری پزشکی داشت. دو مورد آنقدر شدید بود که نیاز به پیوند غشای آمنیوتیک داشت.
نکته ای در مورد ایمنی چشم
رعایت اصول ایمنی چشم می‌تواند به جلوگیری از حوادث ناخواسته کمک کند. برخی از بهترین روش‌ها برای جلوگیری از آسیب های چشمی مربوط به ضدعفونی کننده دست عبارتند از:
- دست‌های خود را مرتب بشویید و کودکان را تشویق کنید که این کار را انجام دهند.
- در صورت امکان از آب و صابون برای شستن دست‌ها استفاده کنید. ضدعفونی کننده دست باید فقط زمانی که درسفر هستید یا زمانی که آب و صابون در دسترس نیست، استفاده شود.
- به کودکان آموزش دهید که چگونه از ضدعفونی کننده دست به درستی استفاده کنند، خواه از بطری، اسپری یا پخش کننده خودکار. توجه: بسیاری از دستگاه‌های پخش خودکار برای کودکان در سطح چشم قرار دارند که خطر مشخصی دارد. این دستگاه‌ها همیشه باید با احتیاط (و نظارت والدین) استفاده شوند.
- از دست زدن یا مالیدن چشم ها به خصوص پس از استفاده از ضدعفونی کننده دست خودداری کنید. اگر نیاز به لمس چشمان خود دارید، این کار را با دست های تازه‌ی شسته شده انجام دهید.
- علاوه بر احتیاط در هنگام استفاده از ضدعفونی کننده دست، حتماً با معاینات جامع سالانه چشم از سلامت چشم خود مراقبت کنید.
- معاینه چشم به ویژه برای کودکان مهم است، زیرا آن‌ها بیشتر در معرض آسیب های چشمی و سایر خطرات هستند.