تنبلی چشم چیست؟
اصطلاح پزشکی تنبلی چشم "آمبلیوپی" است. آمبلیوپی زمانی اتفاق می‌افتد که مغز طرفدار یک چشم باشد، که اغلب این مورد به دلیل ضعف بینایی در چشم دیگر رخ می‌دهد. در نهایت، مغز ممکن است سیگنال‌های چشم ضعیف یا "تنبل" را نادیده بگیرد. این وضعیت می‌تواند منجر به اختلال بینایی و از دست دادن درک عمق شود.
چشم آسیب دیده لزوماً متفاوت به نظر نمی‌رسد، گرچه ممکن است در جهات مختلف "گشت و گذار" کند. این اصطلاح "تنبلی" است. این وضعیت معمولاً فقط روی یکی از چشم های شما تأثیر می‌گذارد، اما در شرایط خاص می‌تواند بینایی هر دو چشم شما را تحت تأثیر قرار دهد.
تنبلی چشم معمولاً در کودکان رخ می‌دهد و طبق گزارش کلینیک مایوپیا، این عارضه، مهم‌ترین علت کاهش بینایی در کودکان است.
باید به این نکته توجه کنیم که تنبلی چشم همان چشم ضربدری نیست که به آن استرابیسم گفته می‌شود. اما استرابیسم می‌تواند منجر به آمبلیوپی شود.
اگر آمبلیوپی درمان نشود، ممکن است به از بین رفتن موقتی یا دائمی بینایی منجر شود. این مشکل می‌تواند با از دست دادن درک عمق و دید سه بعدی همراه باشد.
علائم تنبلی چشم چیست؟
تشخیص آمبلیوپی ممکن است در ابتدا و شروع آن سخت باشد تا زمانی که شدید شود. علائم هشدار دهنده اولیه شامل موارد زیر است:
- تمایل به برخورد با اشیا از یک طرف
- چشمی که از درون یا بیرون سرگردان است
- چشم‌هایی که به نظر می‌رسد با هم کار نمی‌کنند
- درک عمق ضعیف
- دید دوتایی
- پلک زدن
چه عواملی باعث تنبلی چشم می‌شود؟
آمبلیوپی به مشکلات رشدی در مغز مربوط می‌شود. دراین حالت، مسیرهای عصبی در مغز که بینایی را پردازش می‌کنند به درستی کار نمی‌کنند. این اختلال عملکرد زمانی اتفاق می‌افتد که مغز از چشم‌ها به میزان مساوی استفاده نکند.
بعضی شرایط و عوامل باعث می‌شود تا شما به یک چشم بیشتر از چشم دیگر اعتماد کنید. در ادامه به تعدادی از آن اشاره می‌کنیم:
- استرابیسم مداوم یا چرخش یک چشم
- ژنتیک یا سابقه‌ی خانوادگی آمبلیوپی
- سطوح مختلف بینایی در چشم‌ها
- آسیب به یکی از چشم‌ها در اثر ضربه
- افتادگی یکی از پلک‌ها
- کمبود ویتامین A
- زخم قرنیه یا اسکار
- جراحی چشم
- اختلال بینایی مانند نزدیک‌بینی، دوربینی یا آستیگماتیسم
- گلوکوم که به خاطر فشار بالای چشم است و می‌تواند منجر به مشکلات بینایی و نابینایی شود
- چشمی که کم‌تر استفاده می‌شود، به مرور ضعیف می‌شود ("تنبل" می‌شود).
تنبلی چشم چگونه تشخیص داده می‌شود؟
آمبلیوپی معمولاً فقط دریک چشم اتفاق می‌افتد. وقتی اولین بار رخ می‌دهد، والدین و کودکان اغلب متوجه این شرایط نمی‌شوند. انجام معاینات چشمی معمول برای نوزاد و کودک مهم است حتی اگر علائم ظاهری مشکلات چشمی را نداشته باشند.
انجمن بینایی سنجی آمریکا به والدین توصیه می‌کند تا برای فرزندانشان در 6 ماهگی و 3 سالگی معاینه چشم انجام دهند. پس از آن، کودکان باید تا 18 سالگی هر 2 سال معاینه معمول داشته باشند.
متخصص به طور معمول معاینه چشم استاندارد را برای ارزیابی بینایی هر دو چشم انجام می‌دهد. این تست شامل مواردی از جمله بررسی وضوح بینایی ، قدرت عضلات چشم و میزان تمرکز چشم است. برای اکثر تشخیص آمبلیوپی، معاینه چشم همان چیزی است که لازم است.
تنبلی چشم چگونه درمان می‌شود؟
درمان بیماری‌های زمینه‌ای چشم موثرترین راه برای درمان آمبلیوپی است. به عبارت دیگر، شما باید به رشد چشم طبیعی آسیب دیده خود کمک کنید. اقدامات اولیه درمان ساده است و ممکن است شامل عینک، لنزهای تماسی، پچ‌های چشمی ، قطره‌های چشمی یا بینایی درمانی باشد.
هرچه زودتر تحت درمان قرار بگیرید، نتیجه بهتری خواهید داشت. با این حال، در صورت تشخیص و درمان آمبلیوپی در سنین بالاتر، با هم راهی برای بهبودی ممکن وجود داشته باشد.
- عینک / لنزهای تماسی
اگربه دلیل نزدیک‌بینی یا دوربینی دچار آمبلیوپی هستید یا در یک چشم خود آستیگماتیسم دارید، ممکن است عینک اصلاحی یا لنزهای تماسی برای شما تجویز شود.
- پچ چشم
استفاده از پچ روی چشم غالب می‌تواند به تقویت چشم ضعیف شما کمک کند. احتمالاً پزشک به شما پیشنهاد می‌کند بسته به شدت آمبلیوپی، روزانه 1 تا 2 ساعت از پچ استفاده کنید. این پچ به توسعه ناحیه مغز شما کمک می‌کند تا بینایی را کنترل کند.
- قطره چشم
از قطره نیز برای درمان تنبلی چشم استفاده می‌شود. این روش مانند پچ چشمی، این امر شما را ترغیب می‌کند تا از چشم ضعیف خود بیشتر استفاده کنید. قطره یک گزینه‌ی جایگزین برای پوشیدن پچ است.
- عمل جراحی
اگر چشمان شما تقارب دارد یا چشمانی متمرکز بر خلاف جهت آن وجود دارد، ممکن است نیاز به جراحی روی عضلات چشم خود داشته باشید.
گرچه آمبلیوپی در بعضی موارد می‌تواند منجربه اختلال بینایی یا نابینایی شود، اما بسیار قابل درمان است. اگر فکر می‌کنید خود یا فرزندتان ممکن است دچار آمبلیوپی باشید با یک پزشک صحبت کنید.