نوریت بینایی (ON) وضعیتی است که در آن عصب چشم ملتهب یا تحریک می‌شود. این عارضه می‌تواند به دلیل بیماری یا بدون هیچ دلیل شناخته شده خاصی رخ دهد. فردی که نوریت بینایی دارد ممکن است به مولتیپل اسکلروزیس یا MS نیز مبتلا شود.
نوریت بینایی چیست؟
نوریت بینایی (ON) وضعیتی است که در آن عصب چشم (عصب بینایی) ملتهب یا تحریک می‌شود. التهاب به فرآیندی اطلاق می‌شود که در آن گلبول‌های سفید و پیام‌رسان‌های شیمیایی به ناحیه‌ای از بدن می‌روند تا التیام را تحریک کنند یا به ویروس‌ها یا مواد خارجی حمله کنند. نوریت بینایی وضعیتی است که ممکن است به دلیل یک بیماری یا بدون هیچ علت شناخته شده خاصی رخ دهد.
چه کسانی به نوریت بینایی مبتلا می‌شوند؟
این بیماری ممکن است برای هر فردی در هر سنی اتفاق بیفتد، اما بیشتر موارد در زنان بین 20 تا 40 سال رخ می دهد. نوریت بینایی در ایالات متحده، در افراد سفیدپوست بیشتر از افراد سیاه پوست رخ می‌دهد. ON همچنین در فرهنگ های آسیایی رایج‌تر است.
چه چیزی باعث نوریت بینایی (ON) می شود؟
شایع‌ترین علت ON دمیلیناسیون التهابی عصب بینایی است. دمیلیناسیون فرآیندی است که در آن میلین در اثر بیماری از بین می‌رود. اعتقاد بر این است که ON یک فرآیند خودایمنی است که در آن به دلایلی ناشناخته سیستم ایمنی به بافت‌های بدن حمله می‌کند و باعث آسیب می‌شود. در حالی که این مشکل ممکن است گهگاه پس از عفونت رخ دهد، اما اغلب هیچ دلیل روشنی وجود ندارد که چرا حمله ایمنی رخ می‌دهد.
میلین ماده‌ای است که توسط الیگودندروسیت ها (نوعی سلول) در سیستم عصبی مرکزی تولید می‌شود. میلین به دور آکسون های بسیاری از اعصاب می‌پیچد. این کار به سرعت بخشیدن به فعالیت عصبی کمک و هدایت الکتریکی را در اعصاب عایق می‌کند.
برخی از بیماران مبتلا به ON، دوره‌های دیگری از دمیلینه شدن در سیستم عصبی را تجربه می‌کنند و به مولتیپل اسکلروزیس مبتلا می‌شوند. مولتیپل اسکلروزیس یا همان MS یک بیماری خودایمنی است که در آن حملات دمیلینه شدن در قسمت‌های مختلف مغز و نخاع به مرور زمان رخ می‌دهد.
علائم نوریت بینایی چیست؟
نوریت اپتیک معمولاً در یک چشم رخ می‌دهد، اگرچه گاهی اوقات هر دو چشم تحت تأثیر قرار می‌گیرند (حدود یک در 10 بار). از دست دادن بینایی شایع است و معمولاً طی چند روز رخ می‌دهد و یک تا دو هفته پیشرفت نمی‌کند. علائم شامل تاری دید، از دست دادن بخشی یا تمام بینایی مرکزی، کاهش دید رنگی و تاری دید است. همچنین ممکن است به دلیل مشکل در کنتراست و تابش خیره کننده، دیدن آن در شب سخت‌تر باشد.
اکثر بیماران مبتلا به ON درد چشم دارند که مشخصاً با حرکت چشم بدتر می شود. گاهی اوقات افراد هنگام مبتلا شدن به نوریت بینایی، نورهای چشمک زن یا سوسو می‌بینند (حدود 1 نفر از هر 3 نفر). گاهی نیز برخی از افراد وقتی ورزش می‌کنند، تاری دید را تجربه می‌کنند.
نوریت بینایی (ON) چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص ON بر اساس سابقه‌ی پزشکی بیمار و همچنین عدم وجود بیماری های دیگر است که می‌تواند باعث کاهش بینایی شود. معاینه چشم پزشکی ممکن است به نشان دادن ناهنجاری های پشت چشم در دیسک بینایی کمک کند، که بخشی از عصب بینایی است که با استفاده از ابزاری به نام افتالموسکوپ قابل مشاهده است. شاید در آزمایش میدان بینایی، بینایی رنگ، آزمایش و تست حدت بینایی ناهنجاری هایی وجود داشته باشد که به تشخیص کمک می‌کند.
گاهی اوقات، بیماری های دیگری باید در تشخیص ON در نظر گرفته شود، اما این بیماری ها معمولاً در طول شرح حال و معاینه آشکار می‌شوند. به عنوان مثال، برخی از افراد بالای 50 سال دچار از دست دادن ناگهانی بینایی در یک چشم می‌شوند که به دلیل مشکل در جریان خون به چشم است و نه به دلیل التهاب.
آیا آزمایشی برای نوریت بینایی وجود دارد؟
انجام آزمایش به حذف سایر تشخیص ها و ارزیابی احتمال ابتلا به بیماری های دیگر کمک می‌کند. مطالعه تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) روی مغز و مدارها (کاسه چشم) با کنتراست گادولینیوم می‌تواند تشخیص نوریت اپتیک دمیلینه حاد را تایید کند. علاوه بر این، بیمارانی که اسکن‌های MRI آنها دو یا چند ناحیه دمیلینه شدن در مغز را نشان می‌دهد، در حال حاضر در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به ام‌اس نسبت به بیمارانی هستند که چنین نواحی کمی دارند یا اصلاً وجود ندارند.
اسکن MRI به پزشکان امکان می‌دهد تا مغز و نخاع را از طریق یک آهنربای بسیار قوی که بافت های داخلی را نشان می‌دهد، مشاهده کنند. گادولینیم به نشان دادن التهاب در مغز و عصب بینایی کمک می‌کند. گادولینیم نباید در بیماران مبتلا به بیماری کلیوی قابل توجه یا واکنش‌های آلرژیک شناخته شده به رنگ های مورد استفاده در مواد حاجب استفاده شود.
پونکسیون کمری معمولاً برای نوریت منفرد بینایی ضروری نیست، اما گاهی اوقات برای کمک به تشخیص مولتیپل اسکلروزیس استفاده می‌شود. اگر ویژگی‌های غیرعادی ON وجود داشته باشد، به عنوان مثال، سن بیمار کمتر از 15 سال، ON دوطرفه یا علائمی که نشان‌دهنده پونکسیون عفونت-کمر است ممکن است برای بررسی سایر بیماری ها مورد نیاز باشد.
آزمایش خون ممکن است در برخی از افراد مبتلا به نوریت بینایی بسته به شرایط ضروری باشد. بیماری هایی که می‌توان با آزمایش خون بررسی کرد شامل لوپوس اریتماتوز، آرتریت تمپورال، سارکوئیدوز، سیفلیس و بیماری لایم است، اما محدود به آنها نیست.
آزمایش پتانسیل‌های برانگیخته بصری غیر تهاجمی است و نحوه هدایت الکتریسیته در مسیرهای بصری را اندازه گیری می‌کند. این آزمایش از بیمار می‌خواهد در حالی که الکترودها بر فعالیت مغز نظارت می‌کنند، الگوی شطرنجی را روی صفحه تماشا کند. با ON، ممکن است در یک یا هر دو عصب بینایی کندی وجود داشته باشد.
توموگرافی انسجام چشمی یک تکنیک جدید غیر تهاجمی برای ارزیابی پشت چشم است. این آزمایش می‌تواند لایه فیبر عصبی در پشت چشم را اندازه گیری کند. نقش توموگرافی انسجام چشمی در تشخیص ON هنوز مشخص نیست.
آیا درمانی برای نوریت بینایی (ON) وجود دارد؟
نوریت اپتیک ممکن است خود به خود بدون درمان برطرف شود. با این حال، اگر عملکرد بینایی ضعیف باشد، نشان داده شده است که یک دوره متیل پردنیزولون وریدی (داروی استروئیدی) همراه با کاهش دوره استروئیدهای خوراکی پس از آن، بهبود عملکرد بینایی را تسریع می‌کند. دوره معمول سه روز مصرف استروئیدهای وریدی و به دنبال آن چند روز کاهش مصرف دارو است. عوارض جانبی استروئیدها عبارتند از:
- مشکل در خوابیدن
- ناراحتی معده
- طعم فلز
- اضطراب یا تحریک پذیری
- افزایش سطح گلوکز (به ویژه در بیماران دیابتی)
- برفک (عفونت قارچی)
استروئیدهای طولانی مدت خطرات دیگری نیز دارند. پردنیزون خوراکی با دوز پایین دیگر استفاده نمی‌شود، زیرا برای نوریت بینایی موثر نیست.
اگر بیماران دارای چندین نواحی دمیلینه شدن در اسکن های MRI مغز باشند، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد استفاده از داروهایی که در مولتیپل اسکلروزیس عودکننده-فرودکننده موثر هستند ممکن است احتمال ابتلای بیماران به ام اس را کاهش دهد.