پیرچشمی، از دست دادن تدریجی توانایی چشمان شما برای تمرکز بر روی اجسام مجاور است. این موضوع یک بخش طبیعی و اغلب آزاردهنده در زمان میانسالی است. پیرچشمی معمولاً در اوایل تا اواسط دهه 40 شما قابل توجه و تا حدود 65 سالگی بدتر می‌شود.
ممکن است زمانی متوجه پیرچشمی خود شوید که کتاب و روزنامه را در دست بگیرید تا بتوانید آنها را بخوانید اما به سختی می‌توانید کلمات را تشخیص دهید. یک معاینه اولیه چشم می‌تواند پیرچشمی شما را تایید کند. برای درمان این وضعیت، می‌توان به استفاده از عینک یا لنزهای تماسی و حتی جراحی فکر کنید.
علائم
پیرچشمی به تدریج ایجاد می‌شود. ممکن است اولین بار بعد از ۴۰ سالگی متوجه این علائم و نشانه‌ها شوید:
- تمایل به نگه داشتن مطالب خواندن دورتر برای واضح‌تر شدن حروف
- تاری دید در فاصله‌ی خواندن معمولی
- خستگی چشم یا سردرد پس از مطالعه یا انجام کارهای نزدیک
- اگر خسته هستید یا در منطقه ای با نور کم قرار دارید، ممکن است متوجه شوید که این علائم بدتر می‌شوند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگر تاری دید نزدیک شما را از خواندن، انجام کارهای نزدیک یا لذت بردن از سایر فعالیت‌های عادی باز می‌دارد، باید به چشم پزشک مراجعه کنید. او می‌تواند تشخیص دهد که آیا پیرچشمی دارید یا خیر و به شما در مورد گزینه‌های درمانی مناسب راهنمایی می‌کند.
اگر این شرایط را تجربه می‌کنید، به دنبال مراقبت‌های پزشکی فوری باشید:
- از دست دادن ناگهانی بینایی در یک چشم با یا بدون درد چشم
- دید ناگهانی مه آلود یا تاری
- دیدن فلاش های نور، نقاط سیاه یا هاله های اطراف چراغ ها
- دوبینی
علل پیرچشمی
برای تشکیل یک تصویر، چشم شما به قرنیه و عدسی تکیه می‌کند تا نور بازتاب شده از اجسام را متمرکز کند. هر چه جسم نزدیک‌تر باشد، عدسی چشم بیشتر خم می‌شود. قرنیه سطح جلویی شفاف و گنبدی شکل چشم شماست. عدسی ساختاری شفاف به اندازه و شکل یک آب نبات است. هر دوی این ساختارها نور وارد شده به چشم را خم (انکسار) می‌کنند تا تصویر را روی شبکیه که در دیواره پشتی داخلی چشم شما قرار دارد، متمرکز کند.
عدسی برخلاف قرنیه تا حدودی انعطاف‌پذیر است و می‌تواند با کمک یک عضله دایره ای که اطراف آن را احاطه کرده، تغییر شکل دهد. وقتی از دور به چیزی نگاه می‌کنید، عضله حلقوی شل می‌شود. وقتی به چیزی نزدیک نگاه می‌کنید، عضله منقبض می‌شود و به لنز نسبتاً الاستیک اجازه می‌دهد انحنا ایجاد کند و قدرت تمرکز خود را تغییر دهد.
پیرچشمی ناشی از سخت شدن عدسی چشم شما است که با افزایش سن رخ می‌دهد. از آنجایی که لنز شما انعطاف‌پذیرتر می‌شود، دیگر نمی‌تواند برای فوکوس کردن روی تصاویر نزدیک تغییر شکل دهد. در نتیجه، این تصاویر خارج از فوکوس ظاهر می شوند.
عوامل خطر
عوامل خاصی می‌توانند احتمال ابتلا به پیرچشمی را افزایش دهند، از جمله:
سن: سن بزرگترین عامل خطر برای پیرچشمی است. تقریباً همه پس از 40 سالگی درجاتی از پیرچشمی را تجربه می‌کنند.
سایر شرایط پزشکی دوربینی یا ابتلا به برخی بیماری‌ها: مانند دیابت، مولتیپل اسکلروزیس یا بیماری‌های قلبی عروقی - می‌تواند خطر ابتلا به پیرچشمی زودرس را افزایش دهد که موجب ابتلا به پیرچشمی در افراد جوان‌تر از 40 سال است.
مواد مخدر: برخی داروها با علائم پیرچشمی زودرس همراه هستند، از جمله داروهای ضد افسردگی، آنتی هیستامین ها و دیورتیک ها.
تشخیص
پیرچشمی با یک معاینه اساسی چشم، که شامل ارزیابی انکسار و معاینه سلامت چشم است، تشخیص داده می‌شود.
ارزیابی انکسار مشخص می‌کند که آیا نزدیک بینی یا دوربینی، آستیگماتیسم یا پیرچشمی دارید. پزشک شما ممکن است از ابزارهای مختلفی استفاده کند و از شما بخواهد که از چندین عدسی برای آزمایش دید دور و نزدیک خود نگاه کنید.
چشم پزشک شما احتمالاً برای معاینه سلامت چشم، قطره هایی را در چشمان شما می‌ریزد تا مردمک چشم شما گشاد شود. این ممکن است چشمان شما را تا چند ساعت پس از معاینه به نور حساس‌تر کند. اتساع مردمک به پزشک شما این امکان را می‌دهد تا به راحتی داخل چشم شما را مشاهده کند.
درمان پیرچشمی
هدف از درمان پیرچشمی جبران ناتوانی چشمان شما در تمرکز بر روی اجسام مجاور است. گزینه های درمانی شامل استفاده از عینک های اصلاحی (عدسی های عینک) یا لنزهای تماسی، انجام عمل جراحی انکساری یا کاشت لنز برای پیرچشمی است.
عینک
عینک راه ساده و ایمنی برای اصلاح مشکلات بینایی ناشی از پیرچشمی است. اگر قبل از ابتلا به پیرچشمی بینایی خوبی داشتید، می‌توانید از عینک های مطالعه بدون نسخه (بدون نسخه) استفاده کنید. از چشم پزشک خود بپرسید که آیا عینک های بدون نسخه برای شما مناسب است یا خیر. توان اکثر عینک های مطالعه بدون نسخه از +1.00 دیوپتر (D) تا +3.00 D است.
اما بهتر است هنگام انتخاب عینک مطالعه:
توان های مختلف را امتحان کنید تا زمانی که بزرگنمایی را پیدا کنید که به شما امکان می‌دهد راحت بخوانید، از توان های پایین شروع کنید.
هر عینک را روی مطالب خواندنی که در فاصله‌ای راحت نگه داشته شده‌اند آزمایش کنید.
اگر عینک های بدون نسخه کافی نیستند یا اگر از قبل برای نزدیک بینی، دوربینی یا آستیگماتیسم به لنزهای اصلاحی نسخه ای نیاز دارید، برای پیرچشمی به لنزهای تجویزی نیاز دارید. انتخاب های شما عبارتند از:
عینک مطالعه نسخه ای: اگر مشکل بینایی دیگری ندارید، می‌توانید از عینک با لنزهای طبی فقط برای مطالعه استفاده کنید. زمانی که مطالعه نمی‌کنید باید این موارد را حذف کنید.
دو کانونی: این لنزها دارای یک خط افقی قابل مشاهده هستند که نسخه دور شما را در بالای خط و نسخه خواندن شما را در زیر خط جدا می‌کند.
سه کانونی: این عینک دارای اصلاحاتی برای کارهای نزدیک، مانند صفحه نمایش کامپیوتر و دید دور است. سه کانونی ها دارای دو خط افقی قابل مشاهده در لنز هستند.
چند کانونی پروگرسیو: این نوع لنز خطوط افقی قابل مشاهده ای ندارد، اما دارای توان های متعدد برای اصلاح دور، فاصله میانی و نزدیک است. نقاط مختلف لنز توان فوکوس متفاوتی دارند. شما معمولاً از آنها در رایانه یا برای مطالعه استفاده می‌کنید و آنها را برای رانندگی یا پیاده‌روی بردارید.
لنزهای تماسی
افرادی که نمی‌خواهند از عینک استفاده کنند، اغلب از لنزهای تماسی استفاده می‌کنند تا مشکلات بینایی ناشی از پیرچشمی را بهبود بخشند. اگر شرایط خاصی در ارتباط با پلک ها، مجاری اشکی یا سطوح چشم مانند خشکی چشم دارید، ممکن است این گزینه برای شما کارساز نباشد.
چندین نوع لنز موجود است:
لنزهای تماسی دو کانونی: لنزهای تماسی دو کانونی، فاصله و تصحیح نمای نزدیک را فراهم می‌کنند. در یکی از انواع لنزهای دو کانونی، قسمت پایین و خواندن لنز وزن دارد تا لنز به درستی روی چشم شما قرار گیرد. انواع جدیدتر لنزهای تماسی دو کانونی یک نوع اصلاح را از طریق لبه‌ها (حاشیه) هر لنز و نوع دیگر اصلاح را از طریق مرکز لنز ارائه می‌دهند.
لنزهای تماسی مونوویژن: با کنتاکت لنزهای مونویژن، یک لنز تماسی برای دید دور در یک چشم (معمولاً چشم غالب شما) و یک لنز تماسی برای دید نزدیک در چشم دیگر استفاده می‌کنید.
مونویژن اصلاح شده با استفاده از این گزینه، یک لنز تماسی دو کانونی یا چند کانونی را در یک چشم و از لنز تماسی تنظیم شده برای فاصله در چشم دیگر (معمولاً چشم غالب) استفاده می‌کنید. از هر دو چشم برای دید دور و از یک چشم برای خواندن استفاده می‌کنید.
جراحی انکساری
جراحی انکساری شکل قرنیه شما را تغییر می‌دهد. برای پیرچشمی، این درمان می‌تواند برای بهبود دید نزدیک در چشم غیر غالب شما استفاده شود. مثل استفاده از لنزهای تماسی مونویژن است. حتی پس از جراحی، ممکن است نیاز به استفاده از عینک برای کارهای نزدیک داشته باشید.
با پزشک خود در مورد عوارض جانبی احتمالی صحبت کنید، زیرا این روش قابل برگشت نیست. ممکن است بخواهید لنزهای تماسی مونویژن را برای مدتی قبل از انجام عمل جراحی امتحان کنید.
روش های جراحی انکساری عبارتند از:
کراتوپلاستی رسانا: این روش از انرژی فرکانس رادیویی برای اعمال گرما به نقاط کوچک اطراف قرنیه استفاده می‌کند. گرما باعث می‌شود تا لبه قرنیه کمی کوچک شود و انحنای آن (شیب) و توانایی تمرکز افزایش یابد. نتایج کراتوپلاستی رسانا متغیر است و ممکن است طولانی مدت نباشد.
لیزر:
کمک به کراتومیلوسیس درجا (LASIK). با این روش، جراح چشم شما یک فلپ نازک و لولایی را از جلوی چشم شما جدا می‌کند. سپس از لیزر برای برداشتن لایه‌های داخلی قرنیه استفاده می‌کند تا شکل گنبدی آن را تغییر دهد.
بهبودی پس از عمل لیزیک معمولاً سریع‌تر از سایر جراحی‌های قرنیه است.
کراتکتومی زیر اپیتلیال با کمک لیزر (LASEK):
جراح یک فلپ فوق العاده نازک را فقط در پوشش محافظ خارجی قرنیه (اپیتلیوم) ایجاد می‌کند. سپس از لیزر برای تغییر شکل لایه‌های خارجی قرنیه استفاده می‌کند و منحنی آن را شیب می‌دهد و سپس اپیتلیوم را جایگزین می‌کند.
کراتکتومی فوتورفراکتیو (PRK):
این روش شبیه لازک است، با این تفاوت که جراح به طور کامل اپیتلیوم را برمی‌دارد، سپس از لیزر برای تغییر شکل قرنیه استفاده می‌کند. اپیتلیوم جایگزین نمی‌شود، اما به طور طبیعی رشد می‌کند و مطابق با شکل جدید قرنیه شما خواهد بود.
کاشت لنز:
برخی از چشم پزشکان از روشی استفاده می‌کنند که در آن عدسی هر چشم را برمی‌دارند و آن را با یک لنز مصنوعی جایگزین می‌کنند. به این لنز داخل چشمی می‌گویند.
چندین نوع کاشت لنز برای اصلاح پیرچشمی موجود است. برخی به چشم شما اجازه می‌دهند تا اشیا را هم در نزدیکی و هم از دور ببیند. برخی در داخل چشم تغییر موقعیت یا شکل می‌دهند (عدسی سازگار). اما کاشت لنز می‌تواند باعث کاهش کیفیت دید نزدیک شما شود و ممکن است همچنان به عینک مطالعه نیاز داشته باشید.
عوارض جانبی احتمالی عبارتند از تابش خیره کننده و تاری. علاوه بر این، این جراحی خطراتی مشابه با جراحی آب مروارید مانند التهاب، عفونت، خونریزی و گلوکوم را به همراه دارد.
شیوه زندگی و درمان های خانگی
شما نمی‌توانید از پیرچشمی پیشگیری کنید. اما با رعایت نکات زیر می‌توانید به محافظت از چشم و بینایی خود کمک کنید:
- چشم‌های خود را چک کنید: این کار را به طور منظم انجام دهید، حتی اگر خوب می‌بینید.
- شرایط سلامت مزمن را کنترل کنید. اگر درمان مناسبی دریافت نکنید، شرایط خاصی مانند دیابت و فشار خون بالا می‌توانند بینایی شما را تحت تأثیر قرار دهند.
- از چشمان خود در برابر نور خورشید محافظت کنید. از عینک یا عینک آفتابی استفاده کنید که پرتوی فرابنفش (UV) را مسدود می‌کند. این امر به ویژه در صورتی مهم است که ساعات طولانی را زیر نور خورشید میگذرانید یا از داروهای تجویزی استفاده می‌کنید که حساسیت شما را به پرتوی فرابنفش افزایش می‌دهد.
- جلوگیری از آسیب های چشمی. هنگام انجام برخی کارها، مانند ورزش کردن، چمن زنی، نقاشی یا استفاده از سایر محصولات دارای دود سمی، از عینک محافظ استفاده کنید.
- غذاهای سالم بخورید. سعی کنید مقدار زیادی میوه، سبزیجات برگ دار و سایر سبزیجات مصرف کنید. این غذاها به طور کلی حاوی سطوح بالایی از آنتی اکسیدان ها و همچنین ویتامین A و بتا کاروتن هستند. آنها همچنین برای حفظ بینایی سالم حیاتی هستند.
- از عینک مناسب استفاده کنید. عینک مناسب دید شما را بهینه می‌کند. انجام معاینات منظم اطمینان حاصل می‌کند که نسخه عینک شما درست است.
- از نور خوب استفاده کنید. برای دید بهتر نور را روشن یا اضافه کنید.
- در صورت مشاهده هر یک از این علائم – از دست دادن ناگهانی بینایی در یک چشم با یا بدون درد، دید ناگهانی مبهم یا تاری، دوبینی، یا مشاهده جرقه های نور، لکه های سیاه یا هاله های اطراف نور، فوراً به پزشک مراجعه کنید. هر یک از این علائم ممکن است نشانه یک بیماری جدی پزشکی یا چشمی باشد.
آماده شدن برای قرار ملاقات شما
اگر در بینایی خود مشکل دارید، به یک متخصص چشم مراجعه کنید. برای اینکه بیشترین استفاده را از وقت خود با پزشک ببرید، بهتر است برای قرار ملاقات خود آماده شوید. در اینجا اطلاعاتی وجود دارد که به شما در آماده‌سازی برای معاینه چشم کمک می‌کند:
علائمی را که تجربه می‌کنید فهرست کنید، از جمله علائمی که ممکن است به دلیل تعیین وقت ملاقات نامرتبط به نظر برسد.
فهرستی از تمام داروها، ویتامین ها و مکمل هایی که مصرف می‌کنید، تهیه کنید.
یکی از اعضای خانواده یا دوستی را که رانندگی می‌کند همراه داشته باشید. اگر مردمک چشم شما برای امتحان گشاد شده باشد، ممکن است نتوانید خودتان را به خانه برسانید؛ همراه شما می‌تواند به یادآوری اطلاعات ارائه شده در طول معاینه شما کمک کند.
سوالاتی را که باید از پزشک خود بپرسید فهرست کنید.
تهیه لیستی از سوالات می‌تواند به شما کمک کند از زمان خود با پزشک خود نهایت استفاده را ببرید. سوالات خود را از مهم‌ترین به کم اهمیت‌ترین فهرست کنید. برای پیرچشمی، برخی از سوالات اساسی که باید از پزشک خود بپرسید عبارتند از:
- محتمل‌ترین علت علائم من چیست؟
- آیا دلایل احتمالی دیگری وجود دارد؟
- آیا داروهایی که مصرف می‌کنم باعث این علائم می‌شوند؟
- آیا به آزمایش دیگری غیر از معاینه کامل چشم نیاز دارم؟
- هر چند وقت یک بار به معاینه چشم نیاز خواهم داشت؟
- چه درمان‌هایی برای پیرچشمی در دسترس هستند؟
- عوارض جانبی یا مشکلات احتمالی مرتبط با هر درمان چیست؟
- کدام درمان را برای من توصیه می‌کنید؟
- جایگزین های رویکرد اولیه ای که پیشنهاد می‌کنید چیست؟
- اگر بیماری های چشمی دیگری دارم، چگونه می‌توانم این شرایط را با هم مدیریت کنم؟
- آیا استفاده از عینک مطالعه داروخانه ایمن است؟
- آیا بروشور یا مواد چاپی دیگری دارید که بتوانم با خود ببرم؟ چه وب سایتهایی را پیشنهاد می‌کنید؟
از پزشک خود چه انتظاری دارید
پزشک شما احتمالاً تعدادی سؤال از شما می‌پرسد، از جمله برخی از آنها که به سلامت عمومی، سابقه پزشکی، سابقه سلامت چشم، سابقه پزشکی خانوادگی و سابقه مشکلات چشمی شما مربوط می‌شود. پزشک شما ممکن است بپرسد:
- اولین بار چه زمانی علائم را تجربه کردید؟
- آیا علائم شما مداوم بوده است یا گاه به گاه؟
- شدت علائم شما چقدر است؟
- به نظر می‌رسد چه چیزی علائم شما را بهبود می‌بخشد؟
- به نظر می‌رسد چه چیزی علائم شما را بدتر می‌کند؟
- آیا مطالعه زیادی انجام می‌دهید یا کارهای فاصله نزدیک دیگری انجام می‌دهید؟