از دست دادن بینایی می‌تواند یک یا هر دو چشم را تحت‌تاثیر قرار دهد. بسته به علت آن، فرد ممکن است از دست دادن بینایی یا تاری دید جزئی یا کلی را تجربه کند. برخی از اشکال از دست دادن بینایی موقتی هستند، اما بعضی دیگر غیرقابل برگشت هستند. در هر دو مورد، افراد اغلب می‌توانند اقداماتی را برای بهبود یا اصلاح بینایی خود انجام دهند. از دست دادن بینایی ممکن است به طور ناگهانی یا تدریجی در طول زمان رخ دهد. انتخاب بهترین روش درمانی به علت آن بستگی دارد. طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، مشکلات بینایی جزو 10 معلولیت بزرگ در بزرگسالان و یکی از شایع‌ترین ناتوانی‌ها در کودکان است.
این مقاله به علائم و علل احتمالی از دست دادن بینایی در یک چشم پرداخته و روش‌های درمانی آن را مورد بحث قرار می‌دهد.
انواع مختلف کاهش بینایی
"از دست دادن بینایی" اصطلاحی برای از دست دادن توانایی دید صحیح بدون نیاز به نوعی مداخله مانند عینک است. انواع مختلفی از کاهش بینایی با دلایل مختلفی وجود دارد:
- از دست دادن بینایی مرکزی که مرکز بینایی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد
- از دست دادن بینایی محیطی که بر دید محیطی فرد تأثیر می‌گذارد
- از دست دادن کامل بینایی
- شب‌کوری یا مشکل در دید در نور کم
- دید تار، مه‌آلود یا خارج از فوکوس
- مشکل در دیدن اشکال یا فقط دیدن سایه‌ها
علائم دیگری نیز ممکن است بسته به علت کاهش بینایی رخ دهد.
علل از دست دادن ناگهانی بینایی
از دست دادن ناگهانی بینایی به سرعت و در طی چند ثانیه یا چند دقیقه تا چند روز رخ می‌دهد. در ادامه به بررسی علل احتمالی از دست دادن ناگهانی بینایی می‌پردازیم.
- میگرن
میگرن اغلب می‌تواند علائم بصری به نام هاله میگرنی ایجاد کند. جلوه‌های بصری معمولی میگرن شامل ناحیه‌ای است که فرد نمی‌تواند به وضوح ببیند. تخمین زده می‌شود 25 تا 30 درصد از افراد مبتلا به میگرن علائم اورا بینایی (visual aura symptoms) دارند. هاله‌ها می‌توانند با سردرد یا بدون سردرد ایجاد شوند.
اختلالات بینایی رایج عبارتند از:
- دیدن خطوط زیگزاگ
- دید تونلی
- از دست دادن بینایی به سمت چپ یا راست
- از دست دادن کامل بینایی
هاله‌های میگرنی معمولاً 10 تا 30 دقیقه یا کمتر از یک ساعت طول می‌کشد؛ البته برخی از آن‌ها نیز فقط چند ثانیه طول می‌کشد. اجتناب از نورهای روشن و صداهای بلند و مصرف داروهای میگرن می‌تواند این علائم را کاهش دهد.
- شبکیه جدا شده
شبکیه جدا شده زمانی است که شبکیه از پشت چشم بلند می‌شود. این مشکل می‌تواند باعث از دست دادن کامل یا جزئی بینایی در چشم آسیب دیده شود. وقتی فردی شبکیه جدا شده دارد، ممکن است به نظر برسد که چیزی بخشی از دید او را مسدود کرده است. جدا شدن شبکیه چشم، موضوعی جدی است و اگر درمان نشود، می‌تواند منجر به از دست دادن دائمی بینایی شود. درمان شامل نوعی از جراحی است که بستگی به نظر پزشک دارد.
- چشم سیاه black eye
سیاهی چشم در نتیجه آسیب به چشم ایجاد می‌شود و می‌تواند بینایی فرد را تحت تاثیر قرار دهد."چشم سیاه" اصطلاحی است که به کبودی اطراف چشم اشاره دارد که معمولاً در اثر ضربه به آن ناحیه ایجاد می‌شود. افزایش فشار داخل کره چشم می‌تواند از هر تورم ناشی از سیاهی چشم ایجاد شود. این موضوع به نوبه خود ممکن است منجر به از دست دادن بینایی شود.
- سایش قرنیه
از دست دادن ناگهانی بینایی نیز ممکن است ناشی از آسیب به چشم باشد. سایش قرنیه نیز موضوعی جدی است. بسته به اینکه آسیب چقدر جدی است، ساییدگی قرنیه می‌تواند موقت یا دائمی باشد و درمان ممکن است بر این اساس متفاوت باشد. اکثر خراش‌های قرنیه طی 24 تا 72 ساعت خود به خود و بدون عوارض بیشتر بهبود می‌یابند. با این حال، اگر چیزی در چشم گیر کرد، فرد باید فورا به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشد.
علل کاهش تدریجی بینایی
در برخی موارد، از دست دادن بینایی به تدریج رخ می‌دهد و می‌تواند دشوارتر باشد. برای برخی افراد، این امر به افزایش سن مربوط می‌شود. در موارد دیگر، ممکن است ناشی از یک عارضه‌ی پزشکی باشد.
- آمبلیوپی
آمبلیوپی که به عنوان تنبلی چشم نیز شناخته می‌شود، نوعی از ضعف بینایی است که فقط یک چشم را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به گفته منبع مورد اعتماد آکادمی ملی چشم (NEI)، آمبلیوپی شایع‌ترین علت از دست دادن بینایی در کودکان است که تا 3 درصد از آن‌ها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. اختلال در نحوه عملکرد مغز و چشم به این معنی است که مغز تصاویر یک چشم را ترجمه نمی‌کند و کودک بیشتر به چشم دیگر متکی است. این موضوع باعث می‌شود که بینایی در چشم آسیب دیده به مرور زمان بدتر شود. درمان ممکن است شامل وسایل اصلاحی مانند عینک و در برخی موارد حتی جراحی باشد. استفاده از پچ روی چشم قوی‌تر نیز می‌تواند به آموزش مجدد چشم ضعیف‌تر کمک کند.
- آب مروارید
آب مروارید ناحیه‌ای کدر در عدسی چشم است. آب مروارید می‌تواند یک طرفه باشد، یک چشم را درگیر کند، یا دو طرفه، به‌طوری‌که در هر دو چشم ایجاد شود. آب مروارید ممکن است دید فرد را تار، مه‌آلود یا کم رنگ کند. این مشکل دید اغلب به تدریج ایجاد می‌شود، بنابراین بسیاری از مردم از پیشرفت آن آگاه نیستند. آب مروارید یک بیماری چشمی بسیار شایع است. بر اساس منبع NEITrusted، بیش از نیمی از آمریکایی‌های 80 ساله یا بالاتر، آب مروارید دارند یا برای برداشتن آن، جراحی انجام داده‌اند. جراحی چشم درمان اولیه این بیماری چشمی است.
- گلوکوم
گلوکوم نامی است که به گروهی از بیماری ها اطلاق می‌شود که می‌توانند به عصب بینایی واقع در پشت چشم آسیب بزنند. آب سیاه ممکن است منجر به کاهش بینایی و نابینایی شود. علائم آن گاهی به قدری تدریجی است که فرد شاید تا زمانی که معاینه چشم انجام ندهد، متوجه ابتلا به گلوکوم نشود. این افراد ممکن است به آرامی بینایی خود را از دست بدهند و این کاهش دید از دید محیطی شروع می‌شود. گلوکوم می‌تواند در یک یا هر دو چشم ایجاد شود.
در مورد گلوکوم با زاویه بسته، فشار داخل چشم می‌تواند به سرعت بالا برود و باعث درد، حالت تهوع، استفراغ یا از دست دادن بینایی شود. متخصصان مراقبت های بهداشتی معمولاً این عارضه را با قطره های چشمی درمان می‌کنند. با این حال، گاهی‌اوقات ممکن است لیزر یا عمل جراحی لازم باشد.
اگر گلوکوم درمان نشود، در نهایت می‌تواند باعث نابینایی فرد شود. قطره های چشمی تجویزی درمان اصلی گلوکوم هستند. با کاهش فشار در چشم، قطره های چشمی می‌توانند از آسیب بیشتر به عصب بینایی جلوگیری کنند. با این حال، این روش نمی‌توانند آسیبی را که قبلا ایجاد شده جبران کنند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید؟
اگر هر یک از موارد زیر با علائم کاهش بینایی همراه شد، باید فوراً به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشد:
- سردرد شدید
- مشکل در صحبت کردن
- افتادگی صورت
- از دست دادن کنترل ماهیچه‌ای در یک طرف بدن
- درد شدید چشم
این علائم می‌تواند نشانه‌ی سکته مغزی یا بیماری جدی دیگری باشد. به طور معمول، از دست دادن بینایی نتیجه پیری طبیعی چشم نیست. کاهش دید معمولاً نتیجه یک بیماری چشم، آسیب به چشم یا هر دو است. البته خوشبختانه همیشه از دست دادن بینایی دائمی نیست. در بسیاری از موارد، افراد می‌توانند از دست دادن بینایی خود را درمان یا اصلاح کنند.