زنان موجودات قوی و باورنکردنی هستند که در هنر کنار هم نگه داشتن چیزها، حتی زمانی که در شرایط نامساعدی هستند، تسلط دارند. اما متأسفانه یکی از آسیب‌های جدی که زنان با آن مواجه هستند، سلامت چشم هایشان است.
پژوهش‌های انجام شده در 20 سال گذشته نشان داده است که زنان در مقایسه با مردان در معرض خطر بیشتری برای تغییرات بینایی، آسیب و از دست دادن آن هستند. در واقع، زنان 12 درصد بیشتر از مردان در معرض از دست دادن بینایی هستند.
اگرچه مشکلات جدی بینایی تنها مختص زنان نیست، اما آن‌ها می‌توانند تأثیرات متفاوت و بیشتری را نسبت به مردان روی عملکرد بینایی خود تجربه کنند. عوامل بیولوژیکی زیادی در ایجاد مشکلات بینایی نقش دارند که زنان نمی‌توانند آن‌ها را کنترل کنند. با این حال، آگاهی از خطرات این امکان را فراهم می‌کند تا گام‌هایی را در جهت حفاظت از بینایی برداشته شود و بر شمار زنانی که با چشمان سالم و بینایی سالم زندگی می‌کنند، افزوده گردد.
تغییرات هورمونی و بینایی
هورمون ها مواد شیمیایی هستند که پیام‌ها را به قسمت‌های مختلف بدن ارسال می‌کنند و بر بسیاری از عملکردهای مهم تأثیر می‌گذارند. این هرمون ها عبارتند از خلق و خو، عملکرد جنسی، رشد و تکامل و توانایی تولید مثل.
هورمون هایی که مردان و زنان را متمایز می‌کنند، هورمون های جنسی یا استروئیدهای جنسی هستند. هورمون های جنسی اصلی در سیستم غدد درون ریز زنانه، شبکه‌ای که هورمون ها در آن کار می‌کنند، عبارتند از:
استروژن: این ماده نقش مهمی در تولید مثل و رشد جنسی دارد که از دوران بلوغ شروع می‌شود.
پروژسترون: این هورمون به تنظیم چرخه های قاعدگی کمک و بدن را برای بارداری آماده می‌کند.
آندروژن ها: آندروژن ها گروهی از هورمون های جنسی را تشکیل می‌دهند که بر باروری، توده استخوانی، میل جنسی و تولید گلبول های قرمز خون تأثیر می‌گذارند. زنان فقط مقادیر کمی دارند، در حالیکه مردان مقادیر بیشتری دارند (تستوسترون رایج‌ترین آندروژن است).
از آنجایی که هورمون ها بسیار قدرتمند هستند، عدم تعادل شیمیایی می‌تواند باعث تغییرات جدی در بدن، از جمله در چشم ها شود. پژوهش‌ها نشان داده است که بافت های چشم دارای گیرنده های هورمون جنسی هستند. این بدان معناست که مشکلات چشمی و بینایی می‌تواند در پاسخ به تغییرات در سطح هورمون های جنسی رخ دهد.
برخی از بزرگ‌ترین تغییرات هورمونی که بسیاری از زنان تجربه می‌کنند در دوران بلوغ، بارداری و یائسگی است.
نحوه تغییرات بینایی در دوران بلوغ
دختران نوجوان معمولاً بین سنین 8 تا 13 سالگی وارد بلوغ می‌شوند. وقتی دختری شروع به بلوغ می‌کند، بدن او هورمون های محرک فولیکول و هورمون های لوتئین کننده بیشتری را تولید می‌کند. این موضوع باعث تولید استروژن و پروژسترون می‌شود.
مدت کوتاهی بعد، دختران معمولاً اولین چرخه قاعدگی خود را تجربه می‌کنند. در طول این چرخه و هر چرخه‌ای که به دنبال آن می‌آید، سطح استروژن و پروژسترون تغییر می‌کند. این تغییرات هورمونی می‌تواند بر بینایی آن‌ها تأثیر بگذارد.
مطالعه‌ای که در مجله پزشکی چینی درباره تغییرات هورمونی و بینایی منتشر شد، چرخه‌های قاعدگی در 120 دختر نوجوان مبتلا به نزدیک بینی 15 تا 16 ساله را بررسی کرد. اندازه‌گیری‌های چشمی و همچنین سطح استرادیول (نوعی استروژن) برای چشم‌های هر دختر ثبت شد.
سطح چشم ها و هورمون ها در چهار نوبت مختلف در طول چرخه هر دختر دوباره اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که در هر بار اندازه‌گیری چشم - مانند تجویز عینک - بسته به این که دختر در کجای سیکل خود قرار داشت، تفاوت کوچکی در اندازه گیری‌های چشمی او وجود داشت. به نظر می‌رسید اندازه‌گیری ها با سطح استرادیول در چشم تغییر می‌کند.
بینایی در دوران بارداری تغییر می‌کند
هنگامی‌که یک زن باردار می‌شود، سطح هورمون ها به طور قابل توجهی تغییر می‌کند. علاوه بر استروژن و پروژسترون، مجموعه‌ی جدیدی از هورمون های بارداری به ترکیب اضافه می‌شود. هورمون های بارداری شامل گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG) و لاکتوژن جفت انسانی (hPL) هستند. از آنجایی که این هورمون ها توسط جفت تولید می‌شوند، فقط در دوران بارداری وجود دارند.
وجود این هورمون ها می‌تواند باعث تغییرات ظریف و موقتی در داخل و اطراف چشم در دوران بارداری شود. آن‌ها اغلب پس از زایمان یا پس از قطع شیردهی توسط مادر برطرف می‌شوند. این تغییرات می‌تواند در زنان باردار وجود داشته باشد:
پلک ها: بسیاری از زنان باردار دارای رنگدانه های بیشتری در اطراف پلک هستند که ملاسما یا کلواسما نامیده می شود. کارشناسان معتقدند تغییرات هورمونی باعث افزایش تولید ملانین در دوران بارداری می شود که می تواند منجر به تیره شدن پوست در نواحی خاصی شود.
قرنیه: قرنیه ممکن است در طول بارداری از نظر ضخامت، انحنا و حساسیت تغییر کند. این امر می‌تواند منجر به عیب انکساری شود که باعث تاری دید می‌شود. همچنین زنانی که قبل از بارداری از لنزهای تماسی استفاده می‌کردند، ممکن است دچار عدم تحمل موقت لنز شوند.
تولید اشک: بارداری نیاز به درگیری بسیاری از هورمون ها دارد. گاهی اوقات این هورمون ها می‌توانند لایه اشکی و غدد اشکی چشم را تحت تاثیر قرار دهند و منجر به سندرم خشکی چشم شوند.
فشار داخل چشمی (IOP) : فشار داخل چشم در دوران بارداری کاهش می‌یابد، اگرچه به ندرت پیش می‌آید که فشار در دوران بارداری به‌طور خطرناکی پایین بیاید. با این حال، داشتن IOP پایین می‌تواند باعث تورم قرنیه و بی‌نظمی شود و در نتیجه بینایی کاهش یابد.
زنانی که قبل از باردار شدن مبتلا به دیابت هستند، در معرض خطر ابتلا به رتینوپاتی دیابتی هستند. خطر رتینوپاتی دیابتی در زنانی که در دوران بارداری به دیابت مبتلا می‌شوند، کم است - وضعیتی به نام دیابت بارداری.
بینایی در دوران یائسگی تغییر می‌کند
یائسگی زمانی اتفاق می‌افتد که زن دیگر دوره قاعدگی ندارد و دیگر نمی‌تواند باردار شود. پس از یائسگی، تخمدان‌هایی که هورمون‌های جنسی تولید می‌کنند، فقط مقادیر کم اما ثابتی از این هورمون‌ها را تولید می‌کنند.
یکی از تغییرات عمده مرتبط با بینایی، سندرم خشکی چشم پس از یائسگی است. استروژن ها و آندروژن ها نقش عمده ای در سیستم روانکاری چشم دارند. همانطور که قبلا ذکر شد، بافت های مختلف چشم دارای گیرنده‌های هورمون جنسی هستند. یکی از مکان هایی‌که این گیرنده‌ها در آن قرار دارند، غدد میبومین است.
لایه اشکی که چشم را هیدراته نگه می‌دارد از سه لایه تشکیل شده است: لایه آبی، لایه لیپیدی و لایه موسین. غدد میبومین که روی پلک ها قرار دارند، لایه چربی را تولید می‌کنند. این لایه با جلوگیری از تبخیر لایه آبی چشم را مرطوب نگه می‌دارد.
تحقیقات در مورد اینکه آیا جایگزینی استروژن یا آندروژن برای خشکی چشم در زنان یائسه خوب است یا خیر، متناقض است.
برخی از مطالعات نشان می‌دهد که غدد میبومین اندام هدف آندروژن هستند. این بدان معناست که گیرنده‌ها به هورمون آندروژن بهترین پاسخ را می‌دهند. بنابراین، اعتقاد بر این است که آندروژن می‌تواند به غدد کمک کند لایه چربی تولید کنند و علائم خشکی چشم را تسکین دهد.
علاوه بر این، مطالعات بر روی زنان یائسه با استروژن پایین نشان داد که خطر ابتلا به سندرم چشم خشک با شروع درمان جایگزین استروژن در آن‌ها افزایش می‌یابد. آن‌ها همچنین علائم شدیدتری داشتند.
هنوز درمان مطمئن برای خشکی چشم پس از یائسگی ناشناخته است. اما برخی مطالعات نشان می‌دهند که درمان جایگزین آندروژن یک درمان مناسب است.
علاوه بر سندرم خشکی چشم، برخی پژوهش‌ها نشان می‌دهند که یائسگی ممکن است چند عامل خطر را افزایش دهد که می‌تواند در ایجاد گلوکوم نقش داشته باشد. با این حال، پژوهش‌ها همچنین درمان جایگزینی استروژن را با کاهش اندک فشار داخل چشم مرتبط دانسته است.
بینایی و سن
بر اساس تحقیقات انجام شده توسط مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، زنان به طور متوسط 4/5 سال بیشتر از مردان عمر می‌کنند. اگرچه ممکن است این مدت چندان طولانی به نظر نرسد، پنج سال زندگی اضافی می‌تواند زنان را مستعد ابتلا به بیماری های چشمی مرتبط با افزایش سن کند.
بیماری‌های چشمی که در سنین بالاتر شایع هستند عبارتند از:
- آب مروارید
آب مروارید در نتیجه کدر شدن عدسی چشم است. این مشکل به دلیل تجمع پروتئین های عدسی که در طول فرآیند پیری رخ می‌دهد، ایجاد می‌شود. آب مروارید معمولاً در طول زمان به کندی رشد می‌کند و می‌تواند باعث تیرگی و تاری دید شود.
در موارد شدید، آب مروارید درمان نشده ممکن است منجر به از دست دادن بینایی شود. جراحی آب مروارید می‌تواند آب مروارید را از بین ببرد و دید واضح را بازیابی کند. اگرچه آب مروارید در میان افراد مسن شایع است، اما داده ها نشان می‌دهد که زنان در معرض خطر بیشتری نسبت به مردان قرار دارند.
- گلوکوم
تعداد زنان مبتلا به گلوکوم در سراسر جهان از مردان بیشتر است. این بیماری با فشار زیاد در چشم مشخص می‌شود که می‌تواند منجر به آسیب عصب بینایی شود. افزایش فشار به دلیل عدم تعادل بین تولید مایع داخلی چشم، به نام زلالیه و توانایی آن برای خارج شدن است.
فشار چشم که برای مدت طولانی بیش از حد بالا می‌ماند، می‌تواند به عصب بینایی در پشت چشم آسیب برساند و باعث کاهش بینایی شود. درمان گلوکوم ممکن است شامل قطره چشم، داروهای خوراکی یا جراحی باشد.
- دژنراسیون ماکولا مرتبط با سن
دژنراسیون ماکولا وابسته به سن (AMD) وضعیتی است که شامل از بین رفتن سلول‌های حساس به نور (گیرنده های نوری) در ماکولا می‌شود. ماکولا ناحیه مرکزی شبکیه است و مسئول واضح‌ترین دید مرکزی و دید رنگی شماست.
در مراحل پایانی AMD، یک فرد ممکن است دید مرکزی خود را کم یا اصلاً نداشته باشد، اما احتمالاً همچنان دید محیطی خود را خواهد داشت. هیچ درمانی برای AMD وجود ندارد و درمان فعلی فقط برای نوع خاصی به نام AMD مرطوب موثر است.
آمارهای سال 2010 نشان داد که زنان 65 درصد موارد AMD را تشکیل می‌دهند، در حالی که شمار مردان مبتلا تنها 35 درصد است.
- جداشدگی شبکیه
جداشدگی شبکیه زمانی اتفاق می‌افتد که بافت حساس به نور در پشت چشم (شبکیه) از کره چشم جدا شود. این جدایی خون‌رسانی به شبکیه را قطع می‌کند که می‌تواند باعث مرگ سلول های مسئول بینایی شما شود. جراحی اورژانسی تنها راه برای ترمیم شبکیه جدا شده است. هر چه زودتر بتوان شبکیه را دوباره وصل کرد، احتمال بازیابی بینایی بیشتر می‌شود.
اگرچه جداشدگی شبکیه در زنان بیشتر اتفاق نمی‌افتد، اما تحقیقات نشان می‌دهد که زنان به اندازه مردان مراقبت‌های لازم را برای این وضعیت دریافت نمی‌کنند. زنان بیمه شده 34 درصد کمتر از مردان بیمه شده برای ترمیم پارگی شبکیه تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند.
- بیماری خود ایمنی و بینایی
زنان دو برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلا به بیماری خود ایمنی هستند. اگرچه دلیل دقیق آن هنوز در حال تحقیق است، اما اعتقاد بر این است که این تفاوت به ژنتیک و هورمون های زنانه مربوط می شود.
کروموزوم ها از والدین به فرزندانشان منتقل می‌شوند و صفات خاصی را تعیین می‌کنند. زنان با دو کروموزوم X (XX) به دنیا می‌آیند، در حالیکه مردان با یک کروموزوم X و یک کروموزوم Y (XY) متولد می‌شوند.
کروموزوم X بزرگتر از کروموزوم Y است و دارای تعداد بیشتری ژن مرتبط با ایمنی است. این ژن ها به تحریک پاسخ های ایمنی در بدن کمک می‌کنند. داشتن تعداد بیشتر ژن همچنین به این معنی است که شانس بیشتری برای داشتن جهش ژنی وجود دارد. ترکیب این عوامل خطر ابتلای زنان به پاسخ خود ایمنی را افزایش می‌دهد.
به بیان ساده، کروموزوم های X نسبت به کروموزوم های Y در معرض خطر بیشتری برای جهش خود ایمنی هستند. از آنجایی که زنان دارای دو کروموزوم X هستند، " دو برابر" بیشتر خطر خود ایمنی را دریافت می‌کنند.
هورمون ها و خطرات خودایمنی
استروژن یک هورمون پیش التهابی و آندروژن مانند تستوسترون یک هورمون ضد التهابی است. از آنجایی که زنان دارای سطوح بسیار بالاتری از استروژن پیش التهابی نسبت به مردان هستند، این امکان وجود دارد که بیشتر مستعد ابتلا به مشکلات خودایمنی باشند. با این حال، این نظریه هنوز هم در حال بررسی است.
اختلالات خود ایمنی و بینایی
انواع مختلفی از اختلالات خود ایمنی وجود دارد. مواردی که بیشتر در زنان دیده می‌شود عبارتند از:
آرتریت روماتوئید (RA) باعث آسیب به بافت همبند سالم موجود در چشم ها و سایر نواحی در سراسر بدن می‌شود. مشکلات چشمی مرتبط با RA شامل سندرم خشکی چشم، یووئیت، اسکلریت، آب مروارید و موارد دیگر است.
علائم لوپوس شامل بثورات اطراف پلک و واسکولیت شبکیه است. لوپوس همچنین ممکن است باعث خشکی چشم، اسکلریت و آسیب عصب بینایی شود.
بیماری گریوز بر غده تیروئید تأثیر می‌گذارد و باعث تولید بیش از حد هورمون تیروئید می‌شود. بیماری گریوز از طریق التهاب، برآمدگی چشم، ناهماهنگی چشم و موارد دیگر بر چشم ها تأثیر می‌گذارد. بیماران همچنین ممکن است به بیماری چشم تیروئید مبتلا شوند که مجموعه‌ای از علائم و عوارض خاص خود را دارد.
مولتیپل اسکلروزیس (MS) به بافت سالم مغز و نخاع آسیب می‌رساند. شایع‌ترین علامت مرتبط با بینایی ام اس، التهاب عصب بینایی (نوریت بینایی) است.
دیابت و بینایی
یک زن نمی‌تواند در مورد هورمون ها، ژنتیک یا تغییراتی که با افزایش سن به وجود می‌آید کاری انجام دهد. اما انجام عادات سالم می‌تواند به محافظت از چشم در برابر بیماری هایی مانند دیابت کمک کند.
احتمال ابتلای مردان به دیابت نوع 2، دو برابر زنان است. با این حال، عوارض دیابت، مانند بیماری قلبی، بیشتر زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
دیابت به تنهایی می‌تواند عواقب جدی برای بینایی داشته باشد، مانند رتینوپاتی دیابتی. رتینوپاتی دیابتی ناشی از آسیب به رگ های خونی شبکیه چشم در اثر قند خون بالا است. این رگ های خونی آسیب دیده در شبکیه شروع به نشت می‌کنند که می‌تواند منجر به عوارض تهدید کننده بینایی شود.
رتینوپاتی دیابتی همچنین می‌تواند منجر به تورم در ماکولا شود که به عنوان ادم ماکولا شناخته می‌شود. هر دو ادم ماکولا و رتینوپاتی دیابتی می‌توانند در صورت عدم مدیریت علائم منجر به نابینایی شوند.
بیماری قلبی و دیابت معمولاً دست به دست هم می‌دهند. عوامل خطر اصلی بیماری قلبی، مانند فشار خون بالا و کلسترول بالا، می‌توانند باعث انسداد یا خونریزی در چشم شوند و بینایی را تهدید کنند.
بیماری قلبی علاوه بر تاثیر بر چشم ها، علت اصلی مرگ و میر زنان در ایالات متحده است. این امر حفظ یک سبک زندگی سالم و انجام معاینات فیزیکی و چشمی منظم را دارای اهمیت می‌کند.
چگونه زنان می‌توانند از بینایی خود محافظت کنند
زنان اغلب نیازهای دیگران را بر نیازهای خود ترجیح می‌دهند. در حالی که این ویژگی یکی از ویژگی‌های فوق‌العاده زنان است، اما ممکن است سلامت آن‌ها را به خطر بیاندازد. در ادامه اقداماتی را بیان کردیم که خانم ها باید برای محافظت از بینایی خود انجام دهند:
سلامت چشم خود را در اولویت قرار دهید
زنان 18 تا 60 ساله باید حداقل هر دو سال یک بار معاینه جامع چشم انجام دهند. اگر به دلیل سابقه خانوادگی یا سابقه بینایی خود به عنوان یک بیمار در معرض خطر هستید، باید هر سال یک معاینه چشم انجام شود. برنامه ریزی و انجام معاینه چشم می‌تواند به شما آرامش خاطر بدهد، زیرا مطمئن می‌شوید که بینایی و سلامت چشم شما در بهترین حالت است.
همچنین برای زنان مهم است که هرگونه تغییر بینایی را تشخیص دهند و آن را به چشم پزشک گزارش دهند، حتی اگر تغییر لزوماً آن‌ها را آزار ندهد. تغییرات بینایی می‌تواند چیزی جزئی باشد یا ممکن است بینایی را تهدید کند. آگاه کردن چشم پزشک از تغییرات در بینایی ممکن است آن‌ها را در مسیر درستی برای درمان احتمالی قرار دهد.
تاریخچه پزشکی خانواده خود را بدانید
ژنتیک و سابقه خانوادگی نقش زیادی در بینایی دارند. از عیوب انکساری جزئی گرفته تا گلوکوم و AMD، مشکلات بینایی می‌تواند به صورت ژنتیکی منتقل شود.
آگاهی از سابقه خانوادگی خود و اطلاع دادن به پزشک در مورد شرایطی که در خانواده شما وجود دارد، می‌تواند به او کمک کند تا در برخی موارد مراقب باشد.
از سیگار کشیدن خودداری کنید یا آن را ترک کنید
سیگار هیچ چیز مثبتی به سلامتی شما نمی‌افزاید. افراد سیگاری در معرض خطر بیشتر آب مروارید، AMD، شرایط التهابی و موارد دیگر هستند.
اگر سیگار می‌کشید، برای ترک آن تلاش کنید. افراد غیر سیگاری نیز باید از سیگار کشیدن خودداری کنند.
در فضای بیرون عینک آفتابی بزنید
عینک آفتابی فقط برای روزهای تابستانی در استخر نیست. استفاده از عینک آفتابی هر زمان که در فضای باز هستید یا هنگام رانندگی می‌توانید از چشمان شما در برابر پرتوهای آسیب‌زای UV محافظت کند. اطمینان حاصل کنید که از عینک آفتابی با کیفیتی استفاده می‌کنید که 100٪ پرتوهای UVA و UVB را مسدود می‌کند.
یک رژیم غذایی متعادل بخورید
استفاده از میوه‌ها، سبزیجات و آنتی‌اکسیدان‌ها در رژیم غذایی می‌تواند به تاخیر یا جلوگیری از شروع برخی بیماری‌های چشمی کمک کند. همچنین خوب است که:
- غلات کامل و چربی های سالم بخورید
- پروتئین خود را از گوشت بدون چربی، ماهی، آجیل و تخم مرغ دریافت کنید
- نوشیدن مقدار زیادی آب
همچنین می‌توانید ویتامین‌های خاصی را برای تکمیل رژیم خود مصرف کنید: ویتامین A (و بتاکاروتن)، ویتامین C، ویتامین E و روی؛ همگی گزینه‌های خوبی برای حفظ سلامت چشم‌ها هستند.
ورزش متوسط را در برنامه روزانه خود بگنجانید
توصیه می‌شود که هر هفته 150 دقیقه (2.5 ساعت) فعالیت متوسط برای حفظ سلامت جسمانی انجام شود. این را می‌توان به فعالیت‌های کوچکتر در طول هفته تقسیم کرد تا هدف قابل کنترل‌تر به نظر برسد. این فعالیت‌ها شامل پیاده روی سریع، رقصیدن، دوچرخه سواری، ایروبیک در آب و پیاده‌روی است. فعالیت بدنی منظم می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به بینایی و سایر بیماری ها کمک کند و احساس خوبی به شما بدهد.