شاید برای شما هم پیش آمده که در وسط روز بیرون از خانه بودید و ناگهان متوجه شدید که عینک آفتابی‌تان را در منزل جا گذاشته‌اید. احتمالاً بلافاصله متوجه حساسیت چشم‌هایتان به نور خورشید شده‌اید. مدام پلک زدید و سعی کردید تا با دستتان از چشم‌ها مراقبت کنید و به نوعی از ورود نور شدید به چشم جلوگیری کنید. این موضوع برای همه‌ی ما عادی است و علت آن این است که چشم‌های ما به طور طبیعی نسبت به نور خورشید حساس است و باید از چشم خود در برابر آسیب‌های ناشی از نور خورشید محافظت کنیم.
حساسیت به نور حتی میتواند فعالیت‌های عادی زندگی فرد را در طول روز مانند رانندگی با دشواری روبرو کند. به‌طوریکه رانندگی در نور شدید خورشید (حتی با داشتن عینک آفتابی) یا هنگام شب برای فرد غیر ممکن خواهد شد. این حالت مانند تجربه‌‌ی موقتی است که موقع خروج از سالن تاریک سینما هنگام ظهر و نور شدید احساس می‌کنیم. اما فتوفوبیا یک مشکل تمام وقت است. در این مقاله، در مورد اینکه چرا چشم‌ها به نور خورشید حساس می‌شود صحبت می‌کنیم و توصیه‌هایی را نیز برای کاهش این عارضه ارائه خواهیم داد.
دلایل احتمالی حساسیت چشم به نور خورشید
اما قضیه‌ی فتوفوبیا یا نور هراسی کاملاً متفاوت است وچیزی بیش از حساسیت چشم به نور خورشید است. در نور هراسی حساسیت چشم به نور خورشید بسیار بیشتر از نیاز به مدام پلک زدن موقع پیاده‌روی درپارک و زیر نور خورشید است. فتوفوبیا (که حساسیت به نور نیز نامیده می‌شود) یک بیماری مزمن پزشکی است که در آن نور خورشید یا سایر منابع نورانی باعث درد و علائم دیگری مانند سردرد یا میگرن، خشکی چشم، احساس سوزش، اشک بیش از حد و حالت تهوع می‌شود.
فتوفوبیا میتواند علت حساسیت چشم شما به نور خورشید باشد، اما تنها دلیل آن نیست. برای روشن شدن این موضوع، بهتر است کمی بیشتر در مورد فتوفوبیا صحبت کنیم و سپس به دلایل دیگری که ممکن است باعث حساسیت شما به نور خورشید شود اشاره کنیم.
- فتوفوبیا مزمن
همان‌طور که قبلاً اشاره کردیم، حساسیت شدید به نورخورشید ممکن است به دلیل شرایطی به نام فتوفوبیا باشد. نورهراسی در بسیاری از افراد یک بیماری مزمن است که به بخشی مستمر درزندگی روزمره تبدیل شده و شدت ابتلا به آن در یک شخص با دیگری متفاوت است.
استفاده ازعینک‌های بلوک آبی یا عینک‌های حساس به نور، از روش‌های موثر برای کاهش نور شدید لامپ‌های فلورسنت یا صفحه نمایشگر دیجیتالی است. ثابت شده که عینک‌های حساس به نور نیز در کاهش علائم فوتوفوبیا مفید هستند.
اما علاوه بر نور مصنوعی، نور خورشید نیز احتمالاً یکی از عامل‌های اصلی حساسیت به نور است. اگر از میگرن رنج می‌برید، حساسیت شما به نور خورشید میتواند در عرض چند دقیقه باعث ایجاد میگرن شود.
فتوفوبیای مزمن میتواند ناشی از چندین مشکل اساسی باشد که در ادامه به شرح آنها می‌پردازیم.
- شرایط پزشکی
فتوفوبیای مداوم یا مزمن یا حساسیت به نور خورشید نیز ممکن است مربوط به برخی شرایط پزشکی مانند لوپوس باشد. اگر فردی مبتلا به لوپوس باشد، حساسیت به خورشید نیز میتواند با مگس پران، خشکی چشم ، عوارض شبکیه ، ضایعات یا تغییر در ماهیچه‌های اطراف چشم خود را نشان دهد.
مننژیت عارضه‌ی دیگری است که ممکن است با حساسیت به نور خورشید مرتبط باشد. مننژیت باعث ایجاد تورم در مغز و سردرد می‌شود. نور روشن مانند نور خورشید میتواند این سردردها را بدتر کند.
- اضطراب یا افسردگی
اگر با اضطراب، افسردگی یا اختلالات هراس سر و کار دارید، حساسیت به نور خورشید میتواند برای شما یک موضوع مرتبط باشد. افرادی که این چالش‌های روانی را دارند ممکن است نسبت به دیگران به نور روشن حساس‌تر باشند.
- فتوفوبیای حاد:
اگر چشم‌های شما به دلیل آسیب یا جراحی اخیر به نور خورشید حساس هستند، ممکن است با بهبودی حساسیت شما کم‌رنگ شود. در برخی موارد، نور هراسی ممکن است پس از آسیب، جراحی یا سایر آسیب‌ها ایجاد شود اما در طولانی مدت با شما بماند و به یک بیماری مزمن تبدیل شود که شما را در مقابل نور خورشید حساس می‌کند. شرایطی که ممکن است باعث فتوفوبیای حاد شود عبارتند از:
1- آسیب به سر یا صورت
ضربه مغزی معمولاً در نتیجه آسیب به سر یا صورت رخ می‌دهد. یکی از علائم احتمالی ضربه مغزی یا سندرم پس از ضربه، حساسیت به نور، از جمله حساسیت چشم به خورشید است.
طبق تعریف، ضربه مغزی نوعی آسیب مغزی خفیف یا TBI است. TBI از هر نوع ممکن است باعث ایجاد حساسیت کوتاه مدت یا بلند مدت به نور مصنوعی و طبیعی همراه با سایر علائم شود.
2- جراحی چشم
برخی از افراد بعد از جراحی چشم مانند لیزیک یا جراحی آب مروارید حساسیت کوتاه مدت نسبت به نور خورشید یا سایر انواع نور را تجربه می‌کنند. برای برخی افراد، حساسیت به نور پس از جراحی چشم ممکن است مزمن شود.
3- عفونت یا سایش چشم
بیماری‌های چشمی مانند یووئیت، ایریتیس یا کراتیت خودشان به تنهایی به اندازه کافی دردناک هستند اما ممکن است موجب حساسیت شدید چشم به نورنیز شوند. ساییدگی یا خراش قرنیه هم دردناک است و میتواند منجر به حساسیت شدید به نور خورشید یا نور مصنوعی شود.
4- محافظت ناکافی از چشم
خبر خوب این است که حساسیت به نور خورشید لزوماً به این معنا نیست که شما دچار ترس از نور هستید. ممکن است شما به اندازه کافی از چشمان خود محافظت نمی‌کنید، که این یک راه حل آسان دارد. اما اگر اصرار داشته باشید که چشمان خود را در برابر نور شدید خورشید آسیب پذیر نگه دارید، ممکن است منجر به آسیب شود.
آیا می‌دانید که چشم‌های شما هم میتواند در معرض آفتاب سوختگی قرار گیرد؟ به این عارضه فوتوکراتیت می‌گویند. این بیماری معمولاً به قرار گرفتن بیش از حد در آماج نورفرابنفش مرتبط است و منجر به درد، قرمزی، تاری دید، سردرد، انقباض، دیدن هاله‌ها و موارد دیگر می‌شود.
- تطبیق چشم با تاریکی
اگر به دلیل حساسیت شدید به نور، در داخل خانه هم ازعینک آفتابی استفاده می‌کنید یا به خاطر میگرن به تاریکی پناه برده‌اید، ممکن است با گذشت زمان به نور خورشید حساس‌تر هم شده باشید. افراد حساس باید به جای عینک آفتابی، از عینک آفتابی مخصوص فتوفوبیا استفاده کنند.
این عینک‌ها فقط انواع نورهایی را که به احتمال زیاد علائم مثلاً میگرن را برای افراد مبتلا به فتوفوبیا ایجاد می‌کنند، مسدود و طول موج‌های عینک آفتابی را مسدود نمی‌کنند.
- چشمان رنگ روشن
برخی معتقدند که چشم‌های رنگ روشن به احتمال زیاد به نور خورشید حساس هستید؛ به این دلیل که رنگدانه کم‌تری دارند (به عنبیه خود مانند عینک آفتابی فکر کنید). تصور می‌شود داشتن رنگدانه ماکولا کمتر اجازه می‌دهد تا طول موج‌های آسیب‌زای نور UV به شبکیه چشم شما برسد. با این حال شواهد ضد و نقیضی وجود دارد که آیا چشم‌های روشن مانند آبی رنگ بیشتر به نور حساس هستند یا خیر.
با چشم‌های حساس به نور خورشید چه کنیم
درست است که ما به نور خورشید احتیاج داریم اما پرتوی فرابنفش گسیل شده در صورت عدم محافظت از چشم می تواند مشکلات جدی را برای چشم ایجاد کند. این موارد شامل موارد زیر است اما محدود به آنها نمی شود:
آب مروارید: آب مروارید از علل شایع نابینایی است و قرار گرفتن بیش از حد در فرابنفش به شکل‌گیری آن مرتبط است.
سرطان: قرار گرفتن بیش از حد در آماج نور خورشید میتواند منجر به افزایش خطر ابتلا به چندین نوع سرطان پوست پلک شود.
دژنراسیون ماکولار: پرتوی خورشید میتواند به ماکولای چشم آسیب برساند و در نتیجه بینایی را از دست می‌دهد. به خصوص اگر چشمان شما به نور خورشید حساسیت شدید داشته باشد، باید برخی استراتژی‌های مقابله را آماده کنید. در ادامه به چند روش برای محافظت از چشم در برابر پرتوی خورشید اشاره خواهیم کرد.
1- از ابزارهای حفاظت از نور خورشید استفاده کنید
حساسیت به نور آفتاب به این معنا نیست که باید داخل منزل بمانید. شما می‌توانید با برخی از ابزارهای ساده مثل کلاه لبه پهن یا چتر از چشمتان محافظت کنید. همچنین باید به دنبال عینک آفتابی باشید که این موارد در آن رعایت شده باشد:
100٪ محافظت در برابر پرتوهای UVA و UVB
لنزهای بزرگ برای پوشش بهتر چشم
قاب‌هایی را برای محافظت از چشم در کناره‌ها
لنزهای غیر شفاف و قاب ضخیم‌تر
حفاظت ویژه در برابر برف یا بازتاب آب (مانند عینک مخصوص برف)
2- از قرار گرفتن عمدی در آماج نور خورشید خودداری کنید
بسیاری از ما از داشتن پوست برنزه زیبا لذت می‌بریم. اما فارغ از اثرات روی پوست، قرار گرفتن شدن عمدی درمقابل پرتوی خورشید میتواند عواقب ناخواسته ای برای چشم‌های حساس به نور داشته باشد.
3- معاینات منظم چشم داشته باشید
افراد حساس به نور باید به طور مرتب با چشم پزشک خود در تماس باشند و هر چند وقت یکبار پزشک معاینات کامل چشم را انجام دهند. با این کار به متخصص بینایی‌سنجی یا چشم پزشک خود اجازه می‌دهید تا آزمایش‌های مربوط به غربالگری بینایی را که مشابه معاینه چشم معمولی نیست به خوبی اجرا کند.