در حین انجام کارهای روزمره و یا فعالیت های حرفه ای، همیشه امکان پرتاب ذرات و مایعات یا تابش پرتو به اطراف وجود دارد. این ذرات، جامد یا مایع حتی گاهی از بد حادثه، صورت و چشمان ما را هدف می گیرند و این اصلا خوب نیست. ممکن است در حین گرفتن آب لیمو قطراتی به چشم برخورد کنند. ولی خوب اتفاقی نمی افتد. اما اگر در حین کوبیدن میخ در دیوار با چکش یا ریختن اسید از ظرفی به ظرف دیگر در آزمایشگاه و یا در حین عملیات جوشکاری، ذره ای کوچک یا قطره ای اسید یا نوری شدید به چشم ما برخورد کند داستان دیگری خواهد بود! پس نتیجه می گیریم باید سلامت و امنیت چشمان خود را بگونه ای مطمئن و اصولی تامین کنیم. این کار اصلی ترین وظیفه یک عینک ایمنی است. بر خلاف عینک طبی که دید کاربر را اصلاح می کند، عینک ایمنی وظیفه خطیر مراقبت از چشم در برابر تهدیدات خارجی را بر عهده دارد. تهدیداتی که می توانند باعث آسیب جدی به چشم و یا حتی از دست دادن بینایی شوند. این تهدیدات اما، می توان به ۴ دسته تقسیم کرد:
- ذرات ریز جامد مانند براده های تراشکاری
- ذرات ریز مایع مانند قطرات اسید
- نور شدید عملیات جوشکاری
- گازهای شیمیایی غیر سمی
برای دفع همه این تهدیدات راهکاری اندیشیده شده و عینکی مخصوص طراحی شده است. در ادامه این مطلب به معرفی انواع مختلف عینک های ایمنی بر حسب کاربری در دفع خطرات ۴ گانه ذکر شده می پردازیم و جهت روشن شدن ذهن شما، برای هر دسته مثال هایی ذکر می کنیم. پس لطفا تا پایان این مطلب با ما باشید.
ذرات جامد و عینک ایمنی مخصوص آنها
قبل از هر چیز اجازه بدهید از این دسته چند مثال بزنیم تا موضعمان را بهتر روشن کنیم. فرض کنید در حال کار نجاری و کوبیدن میخ بر روی یک الوار هستید. تکه های کوچکی از الوار می شکنند و به چشم شما برخورد می کنند. یا فرضا در حال بستن میخ آویز بر روی سقف جهت نصب لوستر هستید و خرده های گچ سقف روی چشم شما می ریزند. منظور از ذرات جامد، قطعات کوچک و ریز است. اجسامی در سایز و اندازه توپ فوتبال یا چوب بیس بال در این دسته نمیگنجد و بحثی روی آنها نداریم. عینک ایمنی محافظ چشم برای این دسته، معروف ترین و پرطرفدارترین نوع عینک ایمنی است. عینکی با لنز روشن مانند عینک طبی، ولی بدون شماره طبی که چشم و نواحی اطراف آن را بخوبی پوشش می دهد. بخاطر داشته باشید که لنز عینک طبی، اگر فقط مقابل چشم کاربر قرار بگیرد کافیست و باعث اصلاح دید می شود. دیگر بالا و پایین و اطراف مهم نیستند. ولی عینک ایمنی برای جلوگیری از برخورد ذرات ریز به چشم باید از همه طرف پوشش مناسب داشته باشد.
این نوع عینک ایمنی را عینک سنگ زنی می نامند و در صنایع کاربرد گسترده دارد. اصطلاح سنگ زنی از عملیات سنگ زنی مته ها و فرزها در کارگاه ها گرفته شده است که براده های زیادی به اطراف منتشر می کند و در این زمینه شاخص است. نوع کلاسیک و معروف عینک سنگ زنی عینک سنگ زنی بغل توری است که نواحی اطراف چشم، با یک قطعه منحنی شکل توری بسته می شود. توری از این جهت که مانع دید کاربر نشود ولی ذرات نیز از آن قسمت عبور نمی کنند. این محصول از ناحیه بالا و پایین بخوبی به چشم می چسبد و راه عبور بسته می شود. در طرفین محافظ توری شکل حضور دارد و از مقابل نیز لنز عینک. به دلیل احتمال عبور مایعات از منافذ قطعه توری شکل، این محصول برای حفاظت از چشم در برابر مایعات خطرناک مناسب نیست. در ادامه به بررسی دومین گروه تهدیدات خارجی و عینک محافظ مخصوص آنها می پردازیم.
ذرات مایع و عینک ایمنی مخصوص آنها
نمونه شاخص ذرات مایع خطرناک، قطرات اسید و مواد شیمیایی است و مکان شاخص وجود این ذرات آزمایشگاه است. در طی انجام آزمایش های مختلف در آزمایشگاه ها، مواد شیمیایی و اسیدی مختلفی مورد استفاده دارند و بسیار محتملست که در حین جابجایی بین ظروف قطراتی به سمت چشم کاربر پرتاب شوند. در این هنگام نیاز به عینک ایمنی آزمایشگاهی بسیار احساس می شود. این محصول از نظر تیپ کلی مانند عینک ایمنی سنگزنی است و لنز شفاف دارد. با این تفاوت که قدری ظریف تر بوده و معمولا به شکل اسپرت و گربه ای طراحی می شود. در ضمن مانند عینک سنگزنی محافظ توری ندارد. چون امکان عبور مایعات از این قسمت زیادست. پس عینک سنگ زنی و عینک آزمایشگاهی بسیار شبیه هستند ولی تفاوت هایی هم دارند.ساده ترین و ارزانترین محصول این دسته، عینک آزمایشگاهی مدل UV400 می باشد که در آزمایشگاه های مدارس نیز زیاد استفاده می شود.
نور شدید جوشکاری
یکی از آسان ترین راه های از بین بردن قرینه چشم، نگاه مستقیم به نور شدید ناشی از جوشکاری می باشد. البته برای این منظور از نور خورشید هم می توان کمک گرفت! ولی برای حفظ سلامت بینایی، در هنگام عملیات جوشکاری حتما باید از عینک جوشکاری استفاده کرد. شدت بالای پرتوهای ناشی از قوس الکتریکی می توانند آسیبهای جدی به اعصاب بینایی ما وارد کنند. با بکارگیری عینک جوشکاری از شدت بالای این پرتوها کاسته و آنها را به سطح شدت نورهای عادی می رسانیم. عینک های جوشکاری تیره هستند و میزان تیرگی متفاوتی دارند. میزان تیرگی لنز عینک جوشکاری را Shade می خوانند که از عدد ۵ تا ۱۴ متغیرست. اما روشهای جوشکاری مختلفی وجود دارد. برای هر روش چه تیرگی بکار ببریم ؟ موسسه بین المللی OSHA جدولی برای این منظور ایجاد کرده است که می توانید آن را در OSHA Welding Fact Sheet بررسی فرمایید. خاطر نشان می سازیم که بسیاری از جوشکاران از ماسک جوشکاری استفاده می کنند که تیرگی شیشه ماسک جوشکاری نیز از جدول ذکر شده استخراج می شود.
گازهای شیمیایی غیر سمی
همانطور که می دانیم گاز فرارست و به راحتی از کنار فریم عینک ایمنی عبور می کند و به چشم کاربر می رسد. بسیاری از گازهای شیمیایی باعث سوزش شدید در چشم کاربر می شوند و مشکلات زیادی را در هنگام انجام کار بوجود می آورند. برای حل این مشکل نوع دیگری از عینک ایمنی به نام گاگل ایمنی استفاده می شود که بر خلاف عینک دارای دسته نیست و در عوض با یک کش در پشت سر روی چشمان کاربر مستقر می شود. گاگل ایمنی تمامی نواحی دور چشم را پوشش داده و هیج منفذی برای عبور گاز باقی نمی گذارد. ضمنا از نظر شکل ظاهری، شبیه عینک اسکی می باشد. نمونه خیلی محبوب این محصول، گاگل ایمنی SG-234 می باشد. لنز گاگل های ایمنی مانند عینک آزمایشگاهی معمولا سفیدست. البته انواع تیره جهت کار جوشکاری هم دارد که خیلی مصرفی طرفدار ندارند. یادآور می شویم برای کار با گازهای شیمیایی سمی مانند سیانور و گاز طلا، باید از ماسک شیمیایی تمام صورت استفاده کرد که تمام صورت را پوشش دهد و امنیت بیشتری برای چشمان کاربر ایجاد کند و ضمنا از مشکلات تنفسی نیز جلوگیری شود.