برای یک سفر بدون خطر، داشتن چشمانی سالم و رانندگی ایمن دو رکن اساسی هستند. پیش‌بینی شده است که بیش از 90 درصد اطلاعاتی که هنگام رانندگی دریافت می‌شود، به صورت بصری هستند. با در نظر گرفتن این موضوع و با توجه به اینکه بیش از 20 درصد از رانندگان به نوعی دچار مشکل بینایی هستند، متوجه شویم که علاوه‌بر دارا بودن توانایی رانندگی، اطمینان از اینکه چشمان شما نیز برای سفر در جاده‌ها آماده هستند، بسیار اهمیت دارد. در این مقاله به عوامل موثر بر سلامت چشم و علائم هشدار دهنده مشکلات چشمی در حین رانندگی می‌پردازیم.
عوامل موثر بر سلامت چشم موقع رانندگی
با اینکه مشکلات مختلف چشمی می‌تواند عملکرد رانندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد، اما باید گفت که بسیاری از آنها یک دلیل مشترک دارند: افزایش سن. متأسفانه، بسیاری از تغییرات بینایی مرتبط با افزایش سن اجتناب‌ناپذیر هستند و به تدریج اتفاق می‌افتد. یکی از موثرترین راه‌ها برای اطمینان از اینکه دید شما مانعی برای رانندگی‌تان نیست، این است که مطمئن شوید از این تغییرات ظریف اما جدی آگاه هستید. در ادامه بعضی از این مشکلات چشمی مرتبط با سن را بیان می‌کنیم:
1- خشکی چشم
توانایی چشم شما برای تولید اشک، با افزایش سن کاهش می‌یابد. در واقع، یکی از شایع‌ترین علل خشکی چشم، سن بالای 50 سال است. با اینکه خشکی چشم به خودی خود آزاردهنده و ناراحت‌کننده است، اما وقتی پشت فرمان هستید، می‌تواند موجب حواس‌پرتی و حتی بروز تصادفات خطرناک شود.
2- فلاترها و لکه‌های شناور
با گذشت زمان، ژل شفافی که بین عدسی چشم و شبکیه قرار دارد،به آرامی شروع به جدا شدن می‌کند و منجر به ظاهر شدن لکه‌ها یا فلاترها می‌شود (فلاترهتا، لکه‌های تیره کوچک یا خطوط موخوره‌ای هستند که در میدان دید شما شناور می‌شوند).
این فلاترها نتیجه سایه‌هایی هستند که روی شبکیه چشم شما ایجاد می‌شود ومعمولاً آسیبی ندارند، اما بیش از هر چیز دیگری آزاردهنده هستند. با این حال، هنگامی‌که صحبت از رانندگی به میان می‌آید، ظاهرشدن فلاترها می‌تواند در توانایی شما برای تمرکز در جاده اختلال ایجاد کند.
3- کاهش دید محیطی
دید محیطی یا توانایی شما برای دیدن از گوشه‌ی چشم، هر دهه به طور متوسط 3 درصد کاهش می‌یابد. کاهش دید محیطی به معنای افزایش چشم‌گیر نقاط کور و افزایش ناتوانی در تغییر ایمن خطوط و دشواری ادغام در ترافیک است.
4- اندازه مردمک چشم
اندازه‌ی مردمک های چشم شما به عنوان دریچه‌ای برای کنترل میزان نور ورودی به چشم تغییر می‌کند. مردمک ها به طور طبیعی با افزایش سن کاهش می‌یابند. مردمک کوچکتر به این معنی است که افراد مسن برای دیدن واضح اشیا به نور بیشتری نیاز دارند و این موضوع اغلب رانندگی در شب را برای افراد مسن دشوارتر می‌کند.
این مشکلات چشمی مرتبط با سن، بخشی معمولی از روند پیری هستند و به طور کلی نتیجه مستقیم مشکل خاص برای سلامت چشم نیستند. با این حال، با افزایش سن، تجربه پیرچشمی نیز بسیار رایج است، شرایطی که بینایی و توانایی شما را در رانندگی تحت تاثیر قرار می‌دهد.
پیرچشمی، اصطلاح پزشکی برای مشکل دیدن اجسام از نزدیک است. پیرچشمی، در نتیجه تمرکز نادرست نور روی شبکیه چشم توسط عدسی چشم، خواندن تابلوهای خیابان، تمرکز روی صفحه ابزار وسیله نقلیه و انجام ایمن عملکردهای مهم دیگر رانندگی را به طور فزاینده ای دشوار می‌کند.
علاوه بر تغییرات چشمی خاص و مرتبط با سن که در بالا ذکر شد، بیماری‌های چشمی جدی‌تری نیز وجود دارد که می‌تواند بر توانایی شما در رانندگی تأثیر بگذارد.
این مشکلات جدی‌تر چشمی مرتبط با سن عبارتند از:
5- آب مروارید
آب مروارید، کدر شدن آهسته و تدریجی عدسی داخل چشم است. با پیشرفت آب مروارید، افزایش تاری دید و ناتوانی دید در نور کم یا در شب اتفاق می‌افتد. علاوه‌براین با پیشرفت علائم آب مروارید، خواندن درست علائم جاده و قضاوت در مورد فاصله توقف با خودروهای دیگر دشوارتر می‌شود.
6- دژنراسیون ماکولا
دژنراسیون ماکولا، بیماری چشمی مزمن و تدریجی است که به دلیل نازک شدن ماکولا (بخشی از شبکیه که مسئول بینایی شفاف است) رخ می‌دهد. با پیشرفت دژنراسیون ماکولا، معمولاً اعوجاج بینایی، کاهش شدت رنگ‌ها و نقاط تار یا نقاط کور در خط دید خود را تجربه می‌کنید.
7- گلوکوم
گلوکوم، از بیماری های چشمی است که به تدریج به عصب بینایی که مسئول انتقال تصاویر بصری از چشم به مغز است، آسیب می‌رساند. آب سیاه می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما در بزرگسالان بالای 60 سال بسیار شایع‌تر است. علائم رایج آب سیاه شامل دید تونلی، دید تکه تکه در دید محیطی یا مرکزی، تاری دید و دیدن هاله‌ها در اطراف منابع نوری است.
رانندگی و دید در شب
همان‌طور که در بالا ذکر شد، با افزایش سن، چشمان شما به نور بیشتری نیاز دارند تا واضح ببینند. تخمین زده می‌شود که در 60 سالگی، چشم انسان تقریباً سه برابر بیشتر از 20 سالگی برای دیدن واضح به نور نیاز دارد.
با اینکه این مشکل یک مسئله عادی است، اما رانندگی را در عصر یا شب چالش برانگیزتر می‌کند. برای اطمینان از رعایت تمام اقدامات احتیاطی و ایمنی تا حد ممکن هنگام رانندگی در شب، همیشه نکات زیر را رعایت کنید:
از عینک طبی یا لنز استفاده کنید
شیشه جلو، پنجره‌ها و چراغ‌های جلو را تمیز و عاری از رگه‌ها، لکه‌ها یا سایر مواردی نگه دارید که حواستان را پرت می‌کند. چراغ‌های جلوی اتومبیل خود را همیشه بازدید و از روشن‌ترین لامپ‌های موجود استفاده کنید.
چگونه بینایی خود را برای رانندگی ارزیابی کنیم
تنها راه موثر برای اطمینان از ایمن و مناسب بودن دید شما، انجام معاینات جامع چشم حداقل هر دو سال یک بار (و هر ساله برای افراد بالای 60 سال) انجام دهید.
در طول معاینه چشم سالانه شما، متخصص حدت بینایی استاتیک و هم داینامیک شما را آزمایش می‌کند تا ارزیابی کند که چگونه می‌توانید اشیایی را که ساکن یا در حرکت هستند ببینید. همچنین در طول این قرار معاینات، مهم است که متخصص خود را از هرگونه تغییر بینایی که متوجه آن شدید، مطلع کنید.
این معاینات منظم چشم، موثرترین راه برای شناسایی و درمان مشکلات بالقوه چشم قبل از تبدیل شدن به مسائل بزرگ یا مخرب است.
علائم هشدار دهنده کلیدی برای ایمنی هنگام رانندگی
چه معاینه سالانه چشم خود را انجام داده باشید یا خیر، در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر، فوراً به متخصص مراجعه کنید:
- تاری یا تاری دید فزاینده
- هاله یا افزایش تابش خیره‌کننده هنگام مواجهه با چراغ‌های جلو یا چراغ‌های دیگر خودروها
- نقاط کور، خراشیده شدن، یا دیدن فلاتر در دید محیطی یا خط دید مستقیم شما
- افزایش مشکل در خواندن تابلوهای خیابان، تمرکز روی تابلوی ابزار وسیله نقلیه یا دیدن اشیاء دیگر در حین رانندگی
بیش از 60 درصد از تمام تصادفات وسایل نقلیه به مشکلات بینایی مرتبط است. وقت گذاشتن برای معاینه چشم و پیروی مداوم توصیه‌های متخصصان - به‌ویژه هنگام رانندگی - از مؤثرترین راه‌ها برای اطمینان یافتن از توانایی کافی چشم ها برای رانندگی در جاده و حفظ سلامت شما و دیگر مسافرانتان است.